Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

POSTANOWIENIE

Dnia 26 lipca 2024 roku

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze Wydział VI Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Sławomir Kaczanowski

po rozpoznaniu w dniu 26 lipca 2024 roku w Zielonej Górze

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa P. L. i M. B.

przeciwko Bankowi (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Rejonowego w Zielonej Górze z dnia 10 listopada 2023 roku, sygnatura akt I C 1699/23

w przedmiocie zabezpieczenia powództwa

postanawia:

I. zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie 1 a i b w ten sposób, że:

- w punkcie „a” od wyrazu „wyłącznie” do jego końca wprowadzić nową treść „w oparciu o marżę pozwanego w wysokości 2,65% oraz oprocentowanie w wysokości 3,31% rocznie”,

- w punkcie „b” od wyrazu „wyłącznie” do końca wprowadzić nową treść „w oparciu
o marżę pozwanego i oprocentowanie 3,31% rocznie”;

II. w pozostałej części zażalenie oddalić;

III. rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego pozostawić do rozstrzygnięcia Sądowi Rejonowemu w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Sędzia SO Sławomir Kaczanowski

Sygn. akt VI Cz 500/23

UZASADNIENIE

Powodowie P. L. i M. B. wnieśli przeciwko pozwanemu Bankowi (...) S.A. w W. o zasądzenie kwoty 12.403,25 zł oraz udzielenie zabezpieczenia przez unormowanie praw i obowiązków stron w ten sposób, że powodowie będą płacić raty kapitałowo-odsetkowe, w tym odsetkowa rata to wyłącznie marża 2,65 %, zgodnie z § 2 ust. 5 umowy stron, nakazanie przedstawienia nowego harmonogramu, zakazanie pozwanemu wypowiedzenia umowy, zakazanie pozwanemu przekazania danych do 8 wskazanych instytucji.

W uzasadnieniu wniosku o zabezpieczenie wskazali, że uprawdopodobniono to, że
w umowie stron istnieją postanowienia abuzywne. Interes prawny zaś polega na tym, że orzeczenie sądu znosi wątpliwości stron i zapobiega sporom o roszczenie banku z umowy kredytowej. Interes prawny polega na tym, że istnieje konieczność odwrócenia szkody grożącej powodom lub innych niekorzystnych skutków, skuteczna i efektywna ochrona konsumenta. Powództwo zaś nie zapewnia pełnej ochrony interesów powodów, gdyż nie usuwa niepewności co do rat bieżących. Uprawdopodobnione jest zawyżenie świadczeń powodów oraz tego, że to stan, który nie ma oparcia w umowie. Kwestionowane są postanowienia umowne WIBOR. Powodowie jako konsumenci podlegają szczególnej ochronie.

Sąd Rejonowy w Zielonej Górze postanowieniem z dnia 10.11.2023 r. udzielił zabezpieczenia zgodnie z wnioskiem z tym, że zakaz wypowiedzenia umowy ograniczył do zabezpieczenia oraz odstąpił od sporządzenia uzasadnienia w całości, podzielając wniosek powodów.

W terminie zażalenie na to orzeczenie wniósł pozwany, zaskarżając je w całości
i wnosząc o jego wstrzymanie, zarzucił mu:

- naruszenie art. 730 ¹ § 1 kpc w zw. z art. 243 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc, w zw. z art. 189 kpc przez przyjęcie, że powód uprawdopodobnił roszczenie, choć tak nie jest;

- naruszenie art. 730 ¹ § 1 kpc w zw. z art. 2 § 1 kpc w zw. z art. 34 ust. 1 lit. a rozporządzenia (...) w zw. z art. 20 ust. 1 rozporządzenia (...) oraz art. 10 Konstytucji RP i art. 7 Konstytucji RP poprzez działanie sprzeczne z decyzjami (...) w zakresie zezwolenia (...) działalności administratora wskaźników referencyjnych, co wyklucza ich kwestionowanie przez sąd, odmiennych ocen;

- naruszenie art. 730 ¹ § 1 kpc przez bezpodstawne udzielenie zabezpieczenia, choć nie ma do tego podstaw z uwagi na istnienie wielu mechanizmów kontrolnych, wskaźnik ustalany jest na danych wejściowych od administratora stosowania kaskady danych, ocen eksperckich, ustalanie WIBOR codziennie, rekomendacje administratora, jakie parametry ma wskazać uczestnik panelu, że manipulacja danymi jest czynem zabronionym;

- naruszenie art. 730 ¹ § 1 kpc w zw. z art. 385 ¹ § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 prawa bankowego przez przyjęcie, że nie są to główne świadczenia stron;

- naruszenie art. 730 ¹ § 1 kpc w zw. z art. 385 ¹ § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 29 ust. 2 ustawy
o kredycie hipotecznym przez przyznanie, że postanowienia umowne są niezrozumiałe dla konsumenta, choć WIBOR był jedynym wskaźnikiem referencyjnym dla kredytu złotowego
i publicznych danych oraz informacji;

- naruszenie art. 730 ¹ § 1 kpc w zw. z art. 385 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 189 kpc, przez przyjęcie, że uprawdopodobniony jest kredyt według stopy marży banku i że nie jest nim oprocentowanie
z dnia podpisania umowy;

- naruszenie art. 730 ¹ § 1 kpc w zw. z art. 385 ¹ § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 189 kpc przez uznanie za uprawdopodobnione, że nie poinformowano powoda o mechanizmie zmiennego oprocentowania i ryzyku z tego wynikającym, choć został poinformowany;

- naruszenie art. 730 ¹ § 1 kpc w zw. z art. 384 § 1 k.c. i art. 385 ¹ § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 189 kpc przez uznanie roszczeń powoda za uprawdopodobnione, choć metoda wyznaczania WIBOR nie jest sporządzana przez bank i nie jest wzorcem umownym;

- naruszenie przepisu art. 730 ¹ § 1 kpc w zw. z art. 385 ¹ § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 189 kpc w zw. z art. 69 ust. 2 pkt 5 prawa bankowego w zw. z art. 29 ust. 1 pkt 8 ustawy o kredycie hipotecznym przez uznanie roszczenia za uprawdopodobnione co do WIBOR 3M w zakresie jego wysokości, choć zapis umowy jest przejrzysty,

- naruszenie art. 730 ¹ § 1 kpc w zw. z art. 385 ¹ § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 189 kpc w zw. z art.
29 ust. 2 ukh w zw. z art. 32 ust. 1 ukh przez uznanie roszczeń za uprawdopodobnione przez stosowanie średniej z 3 miesięcy obrachunkowych, a zmiana oprocentowania jest zgodna
z umową;

- naruszenie art. 730 ¹ § 1 i 2 kpc w zw. z art. 243 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc przez bezpodstawne uznanie, że powód uprawdopodobnił interes prawny w zabezpieczeniu, choć nie wskazał, że brak zabezpieczenia utrudni lub uniemożliwi osiągnięcie celu w sytuacji bardzo dobrej sytuacji pozwanego;

- naruszenie art. 730 ¹ § 3 kpc w zw. z art. 755 § 1 pkt 1 kpc przez zastosowanie niewłaściwego sposobu zabezpieczenia nieodpowiedniego i obciążenia banku ponad miarę;

- naruszenie art. 731 kpc oraz art. 755 § 2 ¹ kpc przez zastosowanie zabezpieczenia zaspakajającego powodów przez bezzasadne przyjęcie szkody przez zawyżoną marżę przez wzrost WIBOR, co wymaga przeliczenia kredytu według oprocentowania roczną marżą;

- naruszenie art. 731 oraz art. 755 § 2 ¹ kpc przez zastosowanie zabezpieczenia odpowiadającego istocie roszczenia powodów;

- naruszenie art. 730 ¹ § 1 i § 3 kpc w zw. z art. 755 § 1 pkt 1 kpc przez nakazanie przedstawienia oprocentowania i rat według marży odsetkowej, chociaż umowa stron inaczej to określa, przez co jest to nieodpowiedni sposób zabezpieczenia i obciąża pozwanego ponad miarę.

Złożył też kilkadziesiąt wniosków dowodowych z dokumentów i wniósł o zmianę orzeczenia przez oddalenie wniosku i zasądzenie kosztów. Na 22 stronach rozwinął w/w zarzuty oraz 45 stronach załączników.

Powodowie wnieśli o oddalenie zażalenia i zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu podali, że powodowie zarzucają pozwanemu brak wykonania obowiązków informacyjnych co do wskaźnika WIBOR, a sąd ten pogląd podzielił. Podnieśli też, że pozwany w pełni wiedzy i świadomości zaniechał informacji o istotnych okolicznościach ustalenia wysokości tego zobowiązania. Powinno się wskazać przepisy regulujące wskaźnik, co nie miało miejsca. Nie ma definicji WIBOR, nie wyjaśniono jak jest ustalany, że ustala się go o deklarację banków, jeśli brak jest transakcji na rynku, więc swobodę banków, niepoinformowanie, że to on dostarcza te dane, w jaki sposób i według jakich kryteriów przekazuje dane administratorowi, że nie istnieje żadna górna granica ryzyka niepoinformowania o mechanizmie zmiany oprocentowania. Podano, że WIBOR to oprocentowanie pożyczek międzybankowych, a w rzeczywistości ustala się go odmiennie. To samo uznał (...). Dane WIBOR nie są łatwo dostępne i wyrażają politykę cenową tej instytucji finansowej.

Bank zawyżył też niewłaściwie kwotę marży i wysokości WIBOR.

Ponowili też wywody o zagrożonym zachwianiu budżetu i obniżeniu poziomu życia powodów. A tak wysokich rat powodowie nie mogli się spodziewać.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na częściowe uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że choć sprawa jest na etapie wstępnym, zawiera już 4 tomy akt. Wynika to z taktyki procesowej obu stron, czyli wrzucania wielu różnych wniosków, mnożenia i podnoszenia wielu wręcz nieistotnych okoliczności, których jedynym celem jest zacieranie istoty sprawy i kierowanie uwagi sądu i stron na kwestie czysto polemiczne, czysto ekonomiczne, spieranie się o drobiazgi i nazewnictwo, a nie ściśle prawne zagadnienie, jakie ma rozstrzygnąć sąd.

Odnoszenie się do wszystkich wątków zażalenia, ale też i odpowiedzi na zażalenie przekracza normy rzeczywistej potrzeby i racjonalności. Są to kwestie do oceny końcowej a nie w postępowaniu wpadkowym.

Dla potrzeb rozpoznania zażalenia wystarcza tylko zwrócenie uwagi na dwa aspekty.

Wbrew stanowisku Sądu Rejonowego, ale też i powodów z całą pewnością powodowie nie uprawdopodobnili roszczenia co do zakresu oprocentowania. Wręcz przeciwnie, analiza treści umowy stron i ich zachowań, przeczy wersji, że oprocentowanie kredytu stanowi wyłącznie stała marża o wielkości podanej w orzeczeniu Sądu I instancji. Z całą pewnością nie był to kredyt bezpłatny czy oprocentowany na absurdalnie niskim poziomie, przy wysokiej inflacji i pandemii.

Natomiast należy się zgodzić, że powodowie uprawdopodobnili roszczenie co do zasady i interes prawny w zabezpieczeniu, albowiem pozwany nie dochował obowiązków informacyjnych co do tego, czym faktycznie jest WIBOR, zwłaszcza 3M. Więcej, informacje podawane przez banki, w tym pozwanego, w istocie wprowadzały w błąd konsumenta w tym zakresie. WIBOR w sposób oczywisty jest wskaźnikiem niezrozumiałym dla przeciętnego konsumenta. Jest też wskaźnikiem tak układanym przez podmiot, co prawda trzeci, ale zawsze jest korzystny tylko dla banków. Wynika to z tego, że to banki są nie tylko źródłem informacji kluczowej dla jego ustalenia, ale też źródłem wytworzenia danych do jego ustalenia i nikt więcej, dane GUS nie są istotne w tym sensie, że służą do oceny kierunku trendu, ale istotną część do jego ustalenia ustalają same banki i tylko one. Po prostu kilka, kilkanaście banków krajowych pośrednio przez swoje dane wpływa na to ustalenie w sposób bezpośredni. Dlatego WIBOR nigdy nie był korzystny dla konsumenta, bez względu na to, co dzieje się
w gospodarce. Rośnie on automatycznie, np. wraz z inflacją, etc. Wracając do istoty tego zabezpieczenia, zauważyć trzeba, że powodowie (strony) ustalili oprocentowanie kredytu jako tzw. procent składany z dwóch elementów. Podanej stałej i zmiennej WIBOR. Nawet uznanie, że WIBOR jest zapisem abuzywnym , to wcale nie znaczy, że według umowy stron można go w całości wyeliminować i że w żaden sposób strony nie ustaliły zmiennego oprocentowania, które wiąże obie strony, nawet w chwili obecnej. Obie strony zgodziły się na to, że to zmienne oprocentowanie na czas podpisania umowy i kolejnych co najmniej 3 miesięcy będzie wynosiło 3,31 % rocznie, a nawet na to, że tak może być do końca umowy. I taki zapis jest nie tylko ważny, ale też nie jest abuzywny. Jest zrozumiały dla każdego. Natomiast z treści pozwu i wniosku jasno wynika, że ta wielkość potem rosła i dopiero to kwestionują powodowie (istotne podwyższenie) a nie to, że na prawie 6 % rocznie wyrazili zgodę od początku i że taka umowa obowiązywała i musi obowiązywać co najmniej przez 3 miesiące. Dlatego na tym etapie postępowania powodowie uprawdopodobnili jedynie to, że kredyt według umowy jest oprocentowany przez ten czas na poziomie 5,96 % rocznie. Nie uprawdopodobnili nic, co by mogło choćby sugerować, że potem wydarzyło się cokolwiek, co pozwalałoby go obniżyć. Wręcz przeciwnie, inflacja i faktyczne żądanie banku to wykluczają. Strony ustaliły w chwili zawierania umowy i na najbliższy czas oprocentowanie w sposób zrozumiały dla każdego, które ich po prostu wiąże. To, że jest to oprocentowanie korzystane dla konsumenta a nie dla banku, nie ma co się rozwodzić. Kredyty takie zwykle są wyżej oprocentowane na rynku lokalnym i to też wie każdy.

Dlatego Sąd II instancji nie może uznać, że zapis umowy w takim kształcie jest nieważny i to uprawdopodobniono należycie, że drugi składnik ustalenia oprocentowania od początku ma być wyeliminowany, a tego żąda wniosek. Ograniczenie możliwości wypowiedzenia kredytu z powodu orzeczenia sądu jest logiczną konsekwencją orzeczenia, bo powód nie może ponosić negatywnych konsekwencji zarządzeń tymczasowych sądu, regulujących stosunek na czas procesu.

Tak powszechnie wielokrotnie orzekał (...), a te orzeczenia są wykładnią prawa dla sądów krajowych.

Podstawę orzeczenia stanowi art. 397 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 730 ¹ § 1 i § 2 kpc, w zw. z art. 747 kpc, który w sposób oczywisty nie uwzględnia orzeczeń (...) co do sposobu zabezpieczenia w sprawach tzw. konsumenckich w krajach Unii Europejskiej.

Sędzia SO Sławomir Kaczanowski

E.Ś.