VI Ca 176/16 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Zielonej Górze z 2016-06-09
Sygnatura akt VI Ca 176/16
POSTANOWIENIE
Dnia 09 czerwca 2016 roku
Sąd Okręgowy w Zielonej Górze VI Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Jolanta Kurzawińska - Pasek (spr.)
Sędziowie: SSO Arkadiusz Opala,
SSO Joanna Klimek-Zielińska
Protokolant: st.sekr.sąd. Irena Janecka
po rozpoznaniu w dniu 09 czerwca 2016 roku w Zielonej Górze
na rozprawie
sprawy z wniosku M. R. (1)
przy udziale K. R.
o podział majątku wspólnego
na skutek apelacji uczestnika postępowania
od postanowienia Sądu Rejonowego w Zielonej Górze
z dnia 21 grudnia 2015 roku, sygnatura akt I Ns 187/15
postanawia:
1. oddalić apelację,
2. zasądzić od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 7.200zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.
SSO A. O. SSO J. K.-P. SSO J. Z.
Sygn. akt VI Ca 176/16
UZASADNIENIE
Wnioskodawczyni M. R. (1) wniosła o podział majątku wspólnego zgromadzonego wspólnie z uczestnikiem postępowania K. R..
Wnioskodawczyni wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego stron wchodzi:
- prawo własności nieruchomości o powierzchni 0,58 ha, zabudowanej domem jednorodzinnym o powierzchni 504,22 m 2, położonej w N., dla której Sąd Rejonowy w Zielonej Górze prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...), o wartości 1 500 000 zł,
- samochód osobowy marki B. (...), rok produkcji 2005 o wartości 250 000 zł,
- samochód osobowy marki N. (...), rok produkcji 2006 o wartości 80 000 zł,
- samochód osobowy marki A. (...), rok produkcji 2004 o wartości 100 000 zł,
- motocykl Harley – D., rok produkcji 2006 o wartości 180.000 zł,
- oszczędności na rachunkach bankowych stron.
Wnioskodawczyni zażądała przyznania jej na wyłączną własność samochodu N. (...) oraz zasądzenie na jej rzecz od uczestnika postępowania stosownej spłaty z majątku wspólnego oraz kosztów postępowania.
W odpowiedzi na wniosek uczestnik postępowania wniósł o ustalenie, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą:
- nieruchomość zabudowana położona w N. o wartości 1 216 800 zł,
- samochód osobowy marki B. (...) o wartości 100 000 zł,
- samochód osobowy marki N. (...) o wartości 70 000 zł,
- motocykl Harley – D. o wartości 66 000 zł,
- oszczędności na rachunku prowadzonym przez (...) Bank S.A. w kwocie 5 817,27 zł,
- koń o wartości 10 000 zł,
- złoty pierścionek z jednokaratowym diamentem o wartości 12 000 zł,
- bransoletka złota z rubinami i diamentami o wartości 10 000 zł,
- szybkowar o wartości 3 935 zł,
- obciążenia z tytułu pobranych przez strony kredytów we wskazanych w odpowiedzi na wniosek placówkach bankowych.
Uczestnik postępowania wniósł przy tym o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym stron w stosunku 2/3 dla uczestnika i 1/3 dla wnioskodawczyni.
W piśmie procesowym z dnia 9 marca 2014 roku wnioskodawczyni wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą:
- kwota 913 026,41 zł uzyskana ze sprzedaży nieruchomości położonej w N. i pobrana przez uczestnika postępowania,
- kwota 25 000 zł uzyskana ze sprzedaży motocykla Harley D.,
- kwota 32 500 zł uzyskana jako świadczenie odszkodowawcze za zniszczenie pojazdu N. (...),
- kwota 167 819 zł pobrana przez uczestnika postępowania tytułem zbycia składnika majątku wspólnego stron – lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w Z.,
- kwota 37 500 zł pobrana przez uczestnika ze sprzedaży samochodu A. (...),
- kwota 120 000 zł pobrana przez uczestnika ze sprzedaży samochodu B. (...).
Ponadto wnioskodawczyni wniosła o ustalenie, że z majątku wspólnego stron zaspokojono w okresie trwania wspólności ustawowej stron osobiste zobowiązania alimentacyjne uczestnika postępowania w kwocie 83 700 zł oraz zobowiązania związane z nakładami na stanowiącą majątek osobisty uczestnika postępowania nieruchomość -przychodnię lekarską - w kwocie 34 272,31 zł.
Wnioskodawczyni (uwzględniając otrzymanie kwoty 100 000 zł) wniosła o zasądzenie na jej rzecz z tytułu rozliczeń pomiędzy stronami kwoty 656 909 zł.
Na rozprawie w dniu 10 marca 2014 roku wnioskodawczyni podtrzymała żądanie rozliczenia nakładów, jakie z majątku osobistego poczyniła na majątek wspólny.
Uczestnik postępowania swoje ostateczne stanowisko w sprawie przedstawił w piśmie procesowym z dnia 12 kwietnia 2014 roku, podtrzymując żądanie ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym stron w proporcjach 1/3 dla wnioskodawczyni i 2/3 dla niego.
Uczestnik postępowania wniósł o ustalenie, iż w skład majątku wspólnego stron, wchodzą składniki majątkowe o łącznej wartości 1 291 752,27 zł :
- kwota 1 042 000 zł stanowiąca równowartość nieruchomości położonej w N. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Zielonej Górze prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...),
- kwota 25 000 zł uzyskana tytułem sprzedaży w dniu 12.18.2013 roku motocykla Harley D.,
- kwota 120 000 zł uzyskana tytułem sprzedaży samochodu osobowego marki B. (...) o nr rej. (...),
- kwota 32 500 zł uzyskana tytułem sprzedaży samochodu osobowego marki N. (...) wraz z uzyskanym odszkodowaniem,
- kwota 37 500 zł uzyskana tytułem sprzedaży samochodu osobowego marki A. (...),
- szybkowar o wartości 3 935 zł,
- kwota 3 000 zł uzyskana ze sprzedaży przez wnioskodawczynię konia,
- złoty pierścionek z jednokartowym diamentem o wartości 12 000 zł,
- bransoletka złota z rubinami i diamentami o wartości 10 000 zł,
- kwota 5 817,27 zł stanowiąca oszczędności posiadane przez strony w Banku (...)
Uczestnik wniósł o ustalenie wartości nakładów:
- poczynionych przez wnioskodawczynię z majątku wspólnego stron na majątek odrębny wnioskodawczyni – nieruchomość położoną w J. , tj. kwoty 234 221,68 zł.
- poczynionych przez uczestnika z majątku odrębnego uczestnika na majątek wspólny stron, nieruchomość położoną w N., tj. kwoty 96.181 zł. stanowiącej wkład własny z majątku odrębnego uczestnika na nieruchomości położonej w Z. przy ul. (...);
Wniósł o ustalenie wartości składników majątkowych należnych wnioskodawczyni na podstawie rozliczenia składników majątkowych przy uwzględnieniu pobranych korzyści , w przypadku uznania przez sąd wniosku o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym stron wskazanym na wstępie na kwotę 313 474 zł zaś uczestnikowi na kwotę 764 987 zł; zaś w przypadku uznania przez sąd równego udziału małżonków w majątku wspólnym wnioskodawczyni na kwotę 528 765 zł.; zaś uczestnikowi na kwotę 549 695, zł Ustalenie wartości składników majątkowych pobranych przez wnioskodawczynię na kwotę 246 045 zł (przy uwzględnieniu połowy wartości nakładów oraz kwoty 100 000 zł. pobranej przy sprzedaży nieruchomości położonej w N.), natomiast uczestnika na kwotę 1 166 636 zł (kwota 1 262 817,27 zł pomniejszona o wkład własny uczestnika w wysokości 96 181 zł ).
Ponadto uczestnik wniósł o ustalenie wysokości spłaconych po ustaniu wspólności ustawowej małżeńskiej przez niego wspólnych długów byłych małżonków na kwotę łączną 2 315 738 zł , na którą składają się spłacone przez uczestnika w okresie od dnia 13.09.2007 roku zobowiązania w:
1. M. Bank – 1. 438.476, 8 zł. ( z umowy KH/ (...) );
2. D. Bank - 141.197,68 zł. ( z umowy (...) );
3. G. M. Bank – 117.062,13 zł. ( z umowy (...) );
4. D. Bank – 26. 065,96 zł. ( z umowy (...);
5. C. Bank z 06.09.207 r. – 91. 000 zł.
6. S. C. Bank – 363.589,55 zł. ( z umowy (...) )
7. L. Bank 3.029,88 zł. ( z umowy (...) )
8. (...) - 42. 504,66 zł.
9. (...) Bank – 92. 811,42 zł.
Wobec roszczenia o rozliczenie wzajemnych spłat oraz dopłat, rozliczenia spłaconych długów, w tym należnych oraz pobranych kwot pieniężnych tytułem rozliczenia majątku wspólnego oraz wspólnych zobowiązań stron spłaconych przez uczestnika, K. R. wniósł o zasądzenie od wnioskodawczyni na jego rzecz :
- przy przyjęciu nierównych udziałów w majątku wspólnym stron kwoty 1 090 438 zł.
- przy uznaniu przez Sąd równego udziału stron w majątku wspólnym kwoty 875 150 zł
Jednocześnie uczestnik wniósł o oddalenie wniosku wnioskodawczyni w pozostałym zakresie, w szczególności w zakresie rozliczenia świadczeń alimentacyjnych oraz nakładów na nieruchomości położonej w Z. przy ul. (...). Uczestnik podał , że podobna sytuacja odnosi się do nakładów czynionych rzekomo z majątku wspólnego stron na majątek uczestnika – (...) w Z..
Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Zielonej Górze w sprawie INs 781/08:
I. ustalił, że wnioskodawczyni M. R. (1) i uczestnik postępowania K. R. mają równe udziały w majątku wspólnym,
II. ustalił że w skład majątku wspólnego stron wchodzi kwota a) 1.046.223,10 zł uzyskana ze sprzedaży nieruchomości położonej w N., b) kwota 100.000 zł uzyskana ze sprzedaży nieruchomości położonej w N. (będąca w posiadaniu wnioskodawczyni), c) kwota 25.000 zł uzyskana ze sprzedaży motocykla Harley D., d) kwota 32.500 zł stanowiąca odszkodowanie wypłacone za pojazd marki N. (...), e) kwota 37.500 zł uzyskana ze sprzedaży pojazdu A. (...), f) kwota 120.000 zł uzyskana ze sprzedaży pojazdu B. (...), g) szybkowar o wartości 3.044 zł, h) kwota 5.817,24 zł zgromadzona w (...) BANK S.A. na rachunku (...) o numerze (...), i) kwota 258,77 zł, zgromadzona w (...) BANK S.A. na rachunku (...) Z (...) o numerze (...) o łącznej wartości 1.370 343,11 zł, j) kwota 167.819 zł uzyskana, ze sprzedaży lokalu mieszkalnego położonego w Z. przy ul. (...) o łącznej wartości 1.538 162,11 zł;
III. dokonał podziału majątku wspólnego stron opisanego w punkcie II postanowienia i zniósł jego współwłasność w ten sposób, że na wyłączną własność wnioskodawczyni przyznał składnik majątku wspólnego opisany w punkcie II postanowienia podpunktach b), g), i) o wartości 103.302,77 zł oraz na wyłączną własność uczestnika postępowania przyznał składniki majątku wspólnego opisane w punkcie I postanowienia podpunktach c),d),e),f),h),j) o wartości 338.636,24.817,24 zł.
IV. zasądził od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 142.666,73 zł tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym,
V. zasądził od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 57.363,31 zł stanowiącą zwrot nakładów z majątku wspólnego stron poczynionych na majątek osobisty uczestnika postępowania,
VI. zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania kwotę 117.110,84 zł stanowiącą zwrot nakładów z majątku wspólnego stron poczynionych na majątek osobisty wnioskodawczyni,
VII. zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania kwotę 544.295,47 zł tytułem zwrotu nakładów poczynionych przez uczestnika postępowania z majątku osobistego na majątek wspólny (stanowiącą połowę zobowiązań stron wobec placówek bankowych, jakie uczestnik postępowania spłacił z majątku osobistego po ustaniu wspólności majątkowej),
VIII. oddalił wniosek o zwrot nakładów poczynionych przez uczestnika postępowania z majątku osobistego na majątek wspólny ponad kwotę 544.295,47 zł,
IX. oddalił wniosek wnioskodawczyni o zwrot nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny,
X. zasądził od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 143,70 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania,
XI. nakazał ściągnąć od wnioskodawczyni na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Zielonej Górze) kwotę 63,80 zł tytułem brakującej części kosztów sądowych,
Powyższe postanowienie w części oddalającej żądanie wniosku zaskarżyła wnioskodawczyni M. R. (1). Skarżąca zarzuciła orzeczeniu:
1. naruszenie przepisu postępowania art. 233 k.p.c. wyrażające się w dowolnej, a nie swobodnej ocenie dowodów w szczególności zeznań uczestnika postępowania, w zakresie w jakim wskazywał on na fakt poczynienia przez niego pod dniu 13 września 2007 roku nakładów na nieruchomość w Nowym K., przy czym zarówno ze środków majątku wspólnego jak i majątku osobistego, podczas gdy wszechstronna ocena przeprowadzonych dowodów prowadzi do wniosku, iż nakładów we wskazanym czasie i wielkości uczestnik ponieść nie mógł;
2. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, iż:
a) składnikiem majątku wspólnego stron jest kwota 1.146.223,10 zł będąca częścią ceny uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości położonej w N.;
b) uczestnik postępowania poczynił z majątku osobistego nakłady na nieruchomość w N. w kwocie 1.113.776,90 zł w tej części zatrzymana przez niego kwota stanowi zwrot nakładów, które miałby dokonać po dniu 13 września 2007 roku, podczas gdy uczestnik nie przedstawił jakichkolwiek dowodów na dokonanie tych nakładów;
c) wysokość dokonanych przez uczestnika postępowania spłat zaciągniętych wspólnie przez strony kredytów wynosiła 1.088.590,94 zł, podczas gdy zgromadzony materiał dowodowy, a w szczególności zaświadczenia z banku dowodzą, iż kwota spłat dokonywanych przez uczestnika postępowania na poczet wspólnie zaciągniętych kredytów wynosi 363.589,55 zł;
d) wnioskodawczyni dokonywała nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty – nieruchomość położoną w J. przy ul. (...) - pomimo istnienia dokumentów wskazujących na finansowanie tych wydatków ze środków matki wnioskodawczyni, a w szczególności przed datą powstania wspólności majątkowej stron;
3. naruszenie prawa materialnego art. 199, art. 201 w zw. z art. 1035 kc oraz art. 46 krio, poprzez niezastosowanie wskazanych powyżej norm polegające na przyjęciu, iż nakłady poczynione przez uczestnika postępowania po ustaniu wspólności i bez zgody wnioskodawczyni jako współwłaściciela w częściach ułamkowych podlegają rozliczeniu z uczestnikiem postępowania.
Powołując się na tak sformułowane zarzuty wnioskodawczyni wniosła o zmianę postanowienia w zaskarżonej części, poprzez ograniczenie określonego w punkcie VII postanowienia obowiązku spłaty przez wnioskodawczynię na rzecz uczestnika do kwoty 181.794,78 zł, zmianę punktu II a postanowienia poprzez ustalenie, iż w skład majątku wspólnego wchodzi pobrana przez uczestnika postępowania kwota 913.026,39 zł, zmianę punktu III b postanowienia poprzez przyznanie uczestnikowi na jego wyłączną własność dodatkowo składnika majątku wspólnego określonego w punkcie II a i określenia łącznej wartości przyznanego uczestnikowi majątku na kwotę 1.301.662,63 zł, zmianę punktu IV postanowienia, poprzez zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni łącznej kwoty 599.179,92 zł, uchylenie obowiązku określonego w punkcie VI postanowienia oraz zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.
W odpowiedzi na apelację uczestnik postępowania K. R. wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.
Postanowieniem z dnia 27 listopada 2014r. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze, w sprawie VICa 642/14 uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Zielonej Górze, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.
W uzasadnieniu swojego orzeczenia Sąd Okręgowy wskazał, że zasługuje na uwzględnienie zarzut apelacyjny, iż Sąd pierwszej instancji poczynił ustalenia sprzeczne z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, a ponadto, że brak części ustaleń nie pozwala na kontrolę prawidłowości zapadłego rozstrzygnięcia. W szczególności brak szczegółowych ustaleń w zakresie zobowiązań kredytowych obciążających strony na dzień ustania wspólności majątkowej przy jednoczesnym przyjęciu przez Sąd Rejonowy, że uczestnik spłacił te zobowiązania, skutkuje uznaniem przez Sąd Okręgowy nie rozpoznaniem istoty sprawy. Ma to istotne znaczenie w sytuacji, gdy Sąd Rejonowy przyjmuje, że część zobowiązań została spłacona przez uczestnika, a część została spłacona poprzez przekazanie części ceny sprzedaży nieruchomości stron w K.. Ponadto Sąd Rejonowy uznał, że uczestnik postępowania poniósł nakłady z majątku odrębnego na majątek wspólny (dot. nieruchomości w K.), a w sentencji postanowienia oddalił wniosek uczestnika dotyczący rozliczenia poniesionych przez niego nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny – przyjmując, że taki nakład nastąpił, ale jedynie w postaci spłaty zobowiązań kredytowych. Sąd Rejonowy nie ustosunkował się do zarzutu wnioskodawczyni, że część zobowiązań kredytowych dotyczyła działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestnika, a została potraktowana ta okoliczność jako nakład z majątku odrębnego na majątek wspólny.
Sąd II instancji nakazał przy ponownym rozpoznaniu sprawy poczynienie ustaleń w zakresie składu i wartości majątku wspólnego przy uwzględnieniu nakładów z majątku wspólnego na majątki odrębne każdej ze stron oraz ewentualnych nakładów z majątków odrębnych na majątek wspólny. W szczególności zalecił poczynienie pełnych i prawidłowych ustalenia w zakresie zobowiązań kredytowych obciążających strony, ich wysokość, charakteru, terminów płatności ich spłaty przez strony po dacie ustania wspólności majątkowej. Ustalenia te winny znaleźć odzwierciedlenie w ostatecznym rozstrzygnięciu w zakresie wzajemnych rozliczeń między stronami dotyczących spłat , czy dopłat.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy wnioskodawczyni wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego stron wchodzi:
- kwota 2 260 000 zł uzyskana ze sprzedaży nieruchomości położonej w N. i zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwoty 1 030 000 zł stanowiącej połowę tej kwoty pomniejszonej o pobraną przez wnioskodawczynię kwotę 100 000 zł
- kwota 37 500 zł pobrana przez uczestnika ze sprzedaży samochodu A. (...)
- kwota 100 000 zł pobrana przez uczestnika ze sprzedaży samochodu M. (...).prod. 2002, nr rej. (...),
- kwota 120 000 zł pobrana przez uczestnika ze sprzedaży samochodu B. (...),
- kwota 80 000 zł uzyskana ze sprzedaży motocykla Harley D.,
- kwota 32 500 zł uzyskana ze sprzedaży i odszkodowania pojazdu N. (...),
- kwota 167 819 zł pobrana przez uczestnika postępowania tytułem zbycia składnika majątku wspólnego stron – lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w Z. (264 000 zł pomniejszone o wartość wkładu uczestnika postępowania, tj. 96 181 zł)
Ponadto wnioskodawczyni wniosła o ustalenie , że z majątku wspólnego stron wchodzi wyposażenie gabinetu lekarskiego uczestnika postepowania , nabyte przez niego w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej i nakłady na ten gabinet i zasądzenie na jej rzecz połowy wartości tego wyposażenia oraz nakładów .
Ustalenie, iż z majątku wspólnego stron na majątek osobisty uczestnika postepowania zostały poczynione nakłady w kwocie 32 070,24 zł, tj. na nieruchomość przy ul. (...) w Z. i zasądzenie połowy kwoty tych nakładów na rzecz wnioskodawczyni.
Ustalenie, iż z majątku wspólnego stron wydatkowane były sumy pieniężne celem dokonania nakładów na należącą do byłej małżonki uczestnika postępowania - M. R. (2) nieruchomość, położoną w Z. przy ul. (...) i zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni połowy wartości tych nakładów.
Ustalenie, iż z majątku wspólnego stron zaspokojono, w okresie trwania wspólności ustawowej stron, osobiste zobowiązania alimentacyjne uczestnika postępowania w kwocie 96 000 zł i zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni połowy tej kwoty tj. 48 000zł.
Ponadto wnioskodawczyni wniosła o ustalenie, że kwota 26 000 zł uzyskana ze sprzedaży działki w D., oraz kwota 55 000 zł ze sprzedaży samochodu osobowego M. (...) stanowiła nakład z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny stron .
Wnioskodawczyni zaprzeczyła aby majątek wspólny stanowił koń , pierścionek i bransoletka wskazując , że biżuteria była darowizną a nie lokatą kapitału , zaś koń zakupiony został ze środków, które były darowizną na rzecz wnioskodawczyni od jej matki.
Wnioskodawczyni wskazała ponadto, że brak jest podstaw do uwzględnienia żądania uczestnika do rozliczenia kwot, które wydatkował on na spłatę zobowiązań zaciągniętych przez strony solidarnie kredytów, gdyż nie dopuszcza tego norma art. 45 krio. Ponadto zobowiązania te były zaciągane bez wiedzy wnioskodawczyni, co potwierdzili słuchani przed sądem świadkowie.
W piśmie z dnia 13.05.2015r. (k. 1384) pełnomocnik wnioskodawczyni doprecyzował, że w latach 2004-2005r. uczestnik postępowania dokonał z majątku wspólnego nakładów w kwocie 100 000zł na nieruchomość przy ul. (...). Obejmowało to odświeżenie całego domu, wyremontowanie podłogi i schodów, adaptację garażu na pomieszczenie mieszkalne.
Na rozprawie w dniu 26 maja 2015r. (k. 1392) pełnomocnik wnioskodawczyni sprostował, że wnioskodawczyni wnosi o ustalenie wartości motocykla Harley D. na kwotę 25.000zł, oraz rozliczenia zobowiązań alimentacyjnych uczestnika postepowania w łącznej kwocie 83.700zł
Uczestnik postępowania podtrzymał swoje ostateczne stanowisko wyrażone przy poprzednim rozpoznaniu sprawy i wniósł o ustalenie, iż w skład majątku wspólnego stron, wchodzą :
- kwota 1 042 000 zł stanowiąca równowartość nieruchomości położonej w N. wg. wartości odnoszącej się do stanu nieruchomości na dzień 13.09.2007r. wycenionego zgodnie z opinią biegłego z 15.06.2009r.,
- 100 000zł uzyskana ze sprzedaży w/w nieruchomości , a będąca w posiadaniu wnioskodawczyni,
- kwota 25 000 zł uzyskana tytułem sprzedaży w dniu 12.18.2013 roku motocykla Harley D.,
- kwota 120 000 zł uzyskana tytułem sprzedaży samochodu osobowego marki B. (...) o nr rej. (...),
- kwota 32 500 zł uzyskana tytułem sprzedaży samochodu osobowego marki N. (...) wraz z uzyskanym odszkodowaniem,
- kwota 37 500 zł uzyskana tytułem sprzedaży samochodu osobowego marki A. (...),
- szybkowar o wartości 3 935 zł,
- kwota 3 000 zł. uzyskana ze sprzedaży przez wnioskodawczynię konia,
- złoty pierścionek z jednokartowym diamentem o wartości 12 000 zł,
- bransoletka złota z rubinami i diamentami o wartości 10 000 zł,
- kwota 5 817,27 zł stanowiąca oszczędności posiadane przez strony w Banku (...)
Uczestnik podtrzymał też stanowisko w zakresie rozliczenia nakładów poczynionych przez wnioskodawczynię z majątku wspólnego stron na majątek odrębny wnioskodawczyni, tj. kwoty 234.221,68 zł stanowiącej równowartość nakładów poczynionych przez wnioskodawczynię na nieruchomość położoną w J.; oraz nakładów poczynionych przez uczestnika z majątku odrębnego na majątek wspólny stron, nieruchomość położoną w N., tj. kwoty 96 181 zł stanowiącej wkład własny z majątku odrębnego uczestnika na nieruchomości położonej w Z. przy ul. (...).
Podtrzymał też stanowisko o rozliczenie kredytów pobranych przez strony a spłaconych wyłącznie przez uczestnika postępowania po dniu 13.09.2007 r. w:
1. M. Bank – 1 438 476, 8 zł ( z umowy KH/ (...) );
2. (...) Bank (...) S.A. dawniej D. Bank – 141 197,68 zł ( z umowy (...) );
3. G. M. Bank – 117 062,13 zł ( z umowy (...) );
4. (...) Bank (...) S.A. dawniej D. Bank – 26 065,96 zł ( z umowy (...);
5. C. Bank z 06.09.207 r. – 91 000 zł;
6. S. C. Bank – 363 589,55 zł ( z umowy (...) );
7. L. Bank 30 29,88 zł ( z umowy (...) );
8. (...) - 42 504,66 zł;
9. (...) Bank – 92 811,42 zł.
Na rozprawie w dniu 26 maja 2015r. uczestnik postępowania K. R. w toku przesłuchanie oświadczył, że konto w (...) Banku i zobowiązania kredytowe na tych kontach miały związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą i w związku z tym nie domaga się rozliczenia spłaty tych kredytów w toku postępowania o podział majątku wspólnego (k. 1395).
W zakresie rozliczenia nakładów na nieruchomość przy ul. (...) uczestnik postepowania zaprzeczył, aby ponosił takowe nakłady i wniósł o oddalenie wniosków w tym zakresie.
W piśmie z dnia 28.09.2015r. (k. 1459) i 7.10.2015r. (k. 1466 i n.) wnioskodawczyni wniosła o ustalenie, iż zakupione przez uczestnika postępowania w trakcie trwania wspólności majątkowej wyposażenie (...) o łącznej wartości 35 441,17 zł stanowiło nakład z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika i zasadzenie z tego tytułu na rzecz wnioskodawczyni kwoty 17 720, 58zł.
W odpowiedzi na ten wniosek uczestnik postepowania wniósł o jego oddalenie (k. 1472 i n.) wskazując, że wnioskodawczyni czerpała korzyści finansowe z gabinetów prowadzonych przez uczestnika postępowania, przy użyciu zewidencjonowanych środków trwałych. Nie można też przyjmować nominalnej wartości wydatków z chwili ich dokonania.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, sąd ustalił następujący stan faktyczny :
Wnioskodawczyni M. R. (1) i uczestnik postępowania K. R. zawarli związek małżeński w dniu 25 grudnia 1999 r.. W małżeństwie uczestników do dnia 13 września 2007 r., obowiązywał ustrój ustawowej wspólności majątkowej.
Umową z dnia 13 września 2007 r. strony w swoim związku wprowadziły rozdzielność majątkową.
Małżeństwo stron rozwiązane zostało wyrokiem Sądu Okręgowego w Zielonej Górze w sprawie I2C 237/08 z dnia 9 kwietnia 2008r., który uprawomocnił się w dniu 2 maja 2008r.
W roku 2004 uczestnicy postepowania nabyli ze środków stanowiących ich majątek wspólny nieruchomość – działkę o pow. 0,5800ha położoną w N., dla której Sąd Rejonowy w Zielonej Górze , Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...), na której rozpoczęto budowę domu jednorodzinnego.
Inwestycja była finansowana z pożyczki hipotecznej jaką oboje małżonkowie zaciągnęli w S. C. Bank na kwotę 299 288,41zł oraz kredytu hipotecznego zaciągniętego także przez obojga małżonków w Bank (...) S.A. na kwotę 1 000 000 zł (kredyt w (...)).
Nieruchomość została zbyta w dniu 13 września 2010 r. za kwotę 2 260 000zł. Przed zawarciem umowy, na poczet ustalonej ceny, kupujący przekazali wnioskodawczyni gotówką kwotę 100 000 zł , a uczestnikowi gotówką kwotę 300 000 zł.
Pozostałą część ceny sprzedaży w kwocie 1 860 000 zł kupujący zapłacili przekazując przelewami kwotę 1 246 973,61 zł na rachunek Banku (...) S.A. z siedzibą w W. i kwotę 613 026,41 zł na rachunek uczestnika postępowania.
Po dniu 13 września 2007 r. uczestnik postępowania K. R. kontynuował budowę domu w N.. Wnioskodawczyni nie uczestniczyła finansowo w dalszym prowadzeniu inwestycji.
W dniu 11 czerwca 1999 r. uczestnik postępowania K. R. zawarł ze Spółdzielnią Mieszkaniową (...) w Z. umowę, w ramach której spółdzielnia zobowiązała się do przygotowania i realizacji budynku mieszkalnego wielorodzinnego z garażami a uczestnik zobowiązał się do sfinansowania kosztów budowy lokalu mieszkalnego o pow. 55,2 m 2 oraz boksu garażowego w tym budynku.
Do dnia 24 grudnia 1999 r. uczestnik postępowania ze środków stanowiących jego majątek osobisty dokonał na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Z. wpłat kwoty 5 920 zł z tytułu kosztów budowy garażu i kwoty 90 261 zł z tytułu kosztów budowy mieszkania przy ul. (...) w Z. .
W czerwcu 2000 r. uczestnicy postępowania nabyli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w Z. przy ul. (...) i spółdzielcze własnościowe prawo do garażu. Koszt budowy w/w mieszkania wyniósł 120 016,18 zł , zaś garażu - 11 351,50 zł.
W dniu 27 listopada 2007r. uczestnik postępowania zbył oba prawa za kwotę 264 000 zł, która pozostała do jego wyłącznej dyspozycji.
W trakcie trwania związku małżeńskiego strony zakupiły samochód osobowy marki A. (...) , N. (...) , B. (...) , M. (...) , C. (...) i motocykl Harley D..
W październiku 2005r. uczestnik postępowania zamienił bezgotówkowo samochód M. (...) na C. (...) o wartości 130 000zł , a następnie w dniu 1 marca 2007r. sprzedał ten ostatni za kwotę 80 000 zł.
Samochód A. (...) został sprzedany przez uczestnika postępowania w dniu 28 lutego 2008r. za kwotę 37 500 zł.
Samochód B. (...) sprzedany został przez uczestnika w dniu 18 marca 2009r. za kwotę 120 000 zł.
W 2012 roku samochód N. (...) uczestniczył w kolizji drogowej i uległ uszkodzeniu. W dniu 7 listopada 2012 r. uczestnik postępowania zbył ten pojazd w stanie uszkodzonym za kwotę 15 300 zł. Z tytułu odszkodowania za uszkodzenie pojazdu uczestnik otrzymał kwotę 17 200 zł.
Motocykl Harley D. został sprzedany przez uczestnika postępowania w dniu 7 sierpnia 2013 r. za kwotę 25 000 zł.
W trakcie trwania związku małżeńskiego z wnioskodawczynią , do dnia ustania wspólności majątkowej, uczestnik postępowania K. R. przekazał na poczet alimentów zasądzonych na rzecz trójki jego dzieci z poprzedniego małżeństwa kwotę 83 700 zł.
Środki na ten cel pochodziły z majątku wspólnego stron.
W trakcie trwania związku małżeńskiego uczestników postępowania , do dnia ustania wspólności majątkowej, z majątku wspólnego poczynione zostały nakłady w kwocie 31 026,62 zł na stanowiącą majątek osobisty uczestnika nieruchomość położoną w Z. przy ul. (...) .
Zakres poczynionych w ten sposób nakładów obejmował :
- nasadzenie roślin wokół nieruchomości,
- wykonanie ogrodzenia,
- powiększenie jednego z pomieszczeń znajdujących się na piętrze poprzez likwidację balkonu, - pomalowanie pomieszczeń,
- montaż urządzenia klimatyzacyjnego w jednym z gabinetów.
W okresie od 25 grudnia 1999r. do 13 września 2007r. uczestnik postępowania zakupił na wyposażenie swojej działalności gospodarczej – (...) :
- w 2000 r. dwa komputery A. – za łączną kwotę 7 513,24 zł,
- w 2001r. telefon komórkowy N. (...)- za kwotę 2 316,78 zł,
- w 2002r. narożnik i fotel – za kwotę 5 100zł,
- w 2004r. aparat telefoniczny N. (...) – za kwotę 1749zł,
- w 2004r. komputer CEL/ Monitor – za kwotę 2 782,79 zł,
- w 2006r. kasę fiskalną m. – za kwotę 1 400 zł,
- w 2006r. komputer P. E. – za kwotę 3 102,66 zł.
W czasie trwania małżeństwa uczestnik postępowania podarował wnioskodawczyni złoty pierścionek z jednokaratowym diamentem . Na 30 –te urodziny wnioskodawczyni otrzymała od uczestnika postępowania złotą bransoletkę z rubinami.
W dniu 23 września 1998 r. wnioskodawczyni nabyła nieruchomość położoną w J. przy ul. (...) ( dawniej J. K. (2) ). W chwili nabycia posadowiony na nieruchomości budynek jednorodzinny w zabudowie szeregowej znajdował się w stanie surowym otwartym.
W okresie od 25 grudnia 1999 r. do 13 września 2007 r. wnioskodawczyni poczyniła nakłady w kwocie 234 221,68 zł na stanowiącą jej majątek osobisty nieruchomość położoną w J. przy ul. (...) . Środki te wydatkowane były z majątku wspólnego uczestników postępowania; pochodziły z dochodu osiąganego przez wnioskodawczynię z prowadzonej działalności gospodarczej i uzyskiwanego czynszu dzierżawnego.
Po rozpoznaniu apelacji Sąd Okręgowy w Zielonej Górze postanowieniem z dnia 27.11.2014r (sygn. VI Ca 642/14) uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Zielonej Górze, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.
Sąd Okręgowy uwzględniając apelację, stwierdził że zasadny podniesiony zarzut, iż Sąd I instancji poczynił ustalenia sprzeczne z sprzeczne z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, a ponadto że brak części ustaleń nie pozwala na kontrolę prawidłowości zapadłego rozstrzygnięcia. W szczególności brak szczegółowych ustaleń w zakresie zobowiązań kredytowych obciążających strony na dzień ustania wspólności majątkowej przy jednoczesnym przyjęciu przez Sąd Rejonowy, że uczestnik spłacił te zobowiązania, skutkuje uznaniem przez Sąd Okręgowy nie rozpoznaniem istoty sprawy. Ma to istotne znaczenie w sytuacji, gdy Sąd Rejonowy przyjmuje, że część zobowiązań została spłacona przez uczestnika, a część została spłacona poprzez przekazanie części ceny sprzedaży nieruchomości stron w K.. Ponadto Sąd Rejonowy uznał, że uczestnik postępowania poniósł nakłady z majątku odrębnego na majątek wspólny (dot. nieruchomości w K.), a w sentencji postanowienia oddalił wniosek uczestnika dotyczący rozliczenia poniesionych przez niego nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny – przyjmując, że taki nakład nastąpił, ale jedynie w postaci spłaty zobowiązań kredytowych. Sąd Rejonowy nie ustosunkował się do zarzutu wnioskodawczyni, że część zobowiązań kredytowych dotyczyła działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestnika, a została potraktowana ta okoliczność jako nakład z majątku odrębnego na majątek wspólny.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy poczyni ustalenia w zakresie składu i wartości majątku wspólnego przy uwzględnieniu nakładów z majątku wspólnego na majątki odrębne każdej ze stron oraz ewentualnych nakładów z majątków odrębnych na majątek wspólny. W szczególności Sąd Rejonowy poczyni pełne i prawidłowe ustalenia w zakresie zobowiązań kredytowych obciążających strony, ich wysokość, charakteru, terminów płatności ich spłaty przez strony po dacie ustania wspólności majątkowej. Ustalenia te winny znaleźć odzwierciedlenie w ostatecznym rozstrzygnięciu w zakresie wzajemnych rozliczeń między stronami dotyczących spłat , czy dopłat.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy przed Sądem I instancji - wnioskodawczyni wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego wchodzi - kwota 2 260 000 zł uzyskana ze sprzedaży nieruchomości położonej w N. i zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwoty 1 030 000 zł stanowiącej połowę tej kwoty pomniejszonej o pobraną przez wnioskodawczynię kwotę 100 000 zł
- kwota 37 500 zł pobrana przez uczestnika ze sprzedaży samochodu A. (...)
- kwota 100 000 zł pobrana przez uczestnika ze sprzedaży samochodu M. (...).prod. 2002, nr rej. (...),
- kwota 120 000 zł pobrana przez uczestnika ze sprzedaży samochodu B. (...),
- kwota 80 000 zł uzyskana ze sprzedaży motocykla Harley D.,
- kwota 32 500 zł uzyskana ze sprzedaży i odszkodowania pojazdu N. (...),
- kwota 167 819 zł pobrana przez uczestnika postępowania tytułem zbycia składnika majątku wspólnego stron – lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w Z. (264 000 zł pomniejszone o wartość wkładu uczestnika postępowania, tj. 96 181 zł)
Ponadto wnioskodawczyni wniosła o ustalenie , że z majątku wspólnego stron wchodzi wyposażenie gabinetu lekarskiego uczestnika postepowania , nabyte przez niego w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej i nakłady na ten gabinet i zasądzenie na jej rzecz połowy wartości tego wyposażenia oraz nakładów .
Ustalenie, iż z majątku wspólnego stron na majątek osobisty uczestnika postepowania zostały poczynione nakłady w kwocie 32 070,24 zł, tj. na nieruchomość przy ul. (...) w Z. i zasądzenie połowy kwoty tych nakładów na rzecz wnioskodawczyni.
Ustalenie, iż z majątku wspólnego stron wydatkowane były sumy pieniężne celem dokonania nakładów na należącą do byłej małżonki uczestnika postępowania - M. R. (2) nieruchomość, położoną w Z. przy ul. (...) i zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni połowy wartości tych nakładów.
Ustalenie, iż z majątku wspólnego stron zaspokojono, w okresie trwania wspólności ustawowej stron, osobiste zobowiązania alimentacyjne uczestnika postępowania w kwocie 96 000 zł i zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni połowy tej kwoty tj. 48 000zł.
Ponadto wnioskodawczyni wniosła o ustalenie, że kwota 26 000 zł uzyskana ze sprzedaży działki w D., oraz kwota 55 000 zł ze sprzedaży samochodu osobowego M. (...) stanowiła nakład z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny stron .
Wnioskodawczyni zaprzeczyła aby majątek wspólny stanowił koń , pierścionek i bransoletka wskazując , że biżuteria była darowizną a nie lokatą kapitału , zaś koń zakupiony został ze środków, które były darowizną na rzecz wnioskodawczyni od jej matki.
Wnioskodawczyni wskazała ponadto, że brak jest podstaw do uwzględnienia żądania uczestnika do rozliczenia kwot, które wydatkował on na spłatę zobowiązań zaciągniętych przez strony solidarnie kredytów, gdyż nie dopuszcza tego norma art. 45 krio. Ponadto zobowiązania te były zaciągane bez wiedzy wnioskodawczyni, co potwierdzili słuchani przed sądem świadkowie.
W piśmie z dnia 13.05.2015r. (k. 1384) pełnomocnik wnioskodawczyni doprecyzował, że w latach 2004-2005r. uczestnik postępowania dokonał z majątku wspólnego nakładów w kwocie 100 000zł na nieruchomość przy ul. (...). Obejmowało to odświeżenie całego domu, wyremontowanie podłogi i schodów, adaptację garażu na pomieszczenie mieszkalne.
Na rozprawie w dniu 26 maja 2015r. (k. 1392) pełnomocnik wnioskodawczyni sprostował, że wnioskodawczyni wnosi o ustalenie wartości motocykla Harley D. na kwotę 25.000zł, oraz rozliczenia zobowiązań alimentacyjnych uczestnika postepowania w łącznej kwocie 83.700zł
Uczestnik postępowania podtrzymał swoje ostateczne stanowisko wyrażone przy poprzednim rozpoznaniu sprawy i wniósł o ustalenie, iż w skład majątku wspólnego stron, wchodzą :
- kwota 1 042 000 zł stanowiąca równowartość nieruchomości położonej w N. wg. wartości odnoszącej się do stanu nieruchomości na dzień 13.09.2007r. wycenionego zgodnie z opinią biegłego z 15.06.2009r.,
- 100 000zł uzyskana ze sprzedaży w/w nieruchomości , a będąca w posiadaniu wnioskodawczyni,
- kwota 25 000 zł uzyskana tytułem sprzedaży w dniu 12.18.2013 roku motocykla Harley D.,
- kwota 120 000 zł uzyskana tytułem sprzedaży samochodu osobowego marki B. (...) o nr rej. (...),
- kwota 32 500 zł uzyskana tytułem sprzedaży samochodu osobowego marki N. (...) wraz z uzyskanym odszkodowaniem,
- kwota 37 500 zł uzyskana tytułem sprzedaży samochodu osobowego marki A. (...),
- szybkowar o wartości 3 935 zł,
- kwota 3 000 zł. uzyskana ze sprzedaży przez wnioskodawczynię konia,
- złoty pierścionek z jednokartowym diamentem o wartości 12 000 zł,
- bransoletka złota z rubinami i diamentami o wartości 10 000 zł,
- kwota 5 817,27 zł stanowiąca oszczędności posiadane przez strony w Banku (...)
Uczestnik podtrzymał też stanowisko w zakresie rozliczenia nakładów poczynionych przez wnioskodawczynię z majątku wspólnego stron na majątek odrębny wnioskodawczyni, tj. kwoty 234.221,68 zł stanowiącej równowartość nakładów poczynionych przez wnioskodawczynię na nieruchomość położoną w J.; oraz nakładów poczynionych przez uczestnika z majątku odrębnego na majątek wspólny stron, nieruchomość położoną w N., tj. kwoty 96 181 zł stanowiącej wkład własny z majątku odrębnego uczestnika na nieruchomości położonej w Z. przy ul. (...).
Podtrzymał też stanowisko o rozliczenie kredytów pobranych przez strony a spłaconych wyłącznie przez uczestnika postępowania po dniu 13.09.2007 r. w:
10. M. Bank – 1 438 476, 8 zł ( z umowy KH/ (...) );
11. (...) Bank (...) S.A. dawniej D. Bank – 141 197,68 zł ( z umowy (...) );
12. G. M. Bank – 117 062,13 zł ( z umowy (...) );
13. (...) Bank (...) S.A. dawniej D. Bank – 26 065,96 zł ( z umowy (...);
14. C. Bank z 06.09.207 r. – 91 000 zł;
15. S. C. Bank – 363 589,55 zł ( z umowy (...) );
16. L. Bank 30 29,88 zł ( z umowy (...) );
17. (...) - 42 504,66 zł;
18. (...) Bank – 92 811,42 zł.
Na rozprawie w dniu 26 maja 2015r. uczestnik postępowania K. R. w toku przesłuchanie oświadczył, że konto w (...) Banku i zobowiązania kredytowe na tych kontach miały związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą i w związku z tym nie domaga się rozliczenia spłaty tych kredytów w toku postępowania o podział majątku wspólnego (k. 1395).
W zakresie rozliczenia nakładów na nieruchomość przy ul. (...) uczestnik postepowania zaprzeczył, aby ponosił takowe nakłady i wniósł o oddalenie wniosków w tym zakresie.
W piśmie z dnia 28.09.2015r. (k. 1459) i 7.10.2015r. (k. 1466 i n.) wnioskodawczyni wniosła o ustalenie, iż zakupione przez uczestnika postępowania w trakcie trwania wspólności majątkowej wyposażenie (...) o łącznej wartości 35 441,17 zł stanowiło nakład z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika i zasadzenie z tego tytułu na rzecz wnioskodawczyni kwoty 17 720, 58zł.
W odpowiedzi na ten wniosek uczestnik postepowania wniósł o jego oddalenie (k. 1472 i n.) wskazując, że wnioskodawczyni czerpała korzyści finansowe z gabinetów prowadzonych przez uczestnika postępowania, przy użyciu zewidencjonowanych środków trwałych. Nie można też przyjmować nominalnej wartości wydatków z chwili ich dokonania.
Po ponownym rozpoznaniu Sąd Rejonowy w Zielonej Górze postanowieniem z dnia 21.12.2015r
I. ustalił , że wnioskodawczyni M. R. (1) i uczestnik postępowania
K. R. maja równe udziały w majątku wspólnym;
II. ustalił , że w skład majątku wspólnego stron wchodzi:
a) kwota 2.260.000 złotych uzyskana ze sprzedaży nieruchomości położonej w N.
b) kwota 25 000 złotych uzyskana ze sprzedaży motocykla Harley D.
c) kwota 32 500 złotych stanowiąca odszkodowanie wypłacone za pojazd marki N. (...)
d) kwota 37 500 złotych uzyskana ze sprzedaży pojazdu A. (...)
e) kwota 120 000 złotych uzyskana ze sprzedaży pojazdu B. (...)
f) robot kuchenny T. typ- TM 31 o wartości 3 044 złotych
g) kwota 5 817,24 złotych zgromadzona w (...) BANK S.A. na rachunku M. A. o numerze (...)
h) kwota 258,77 złotych zgromadzona w (...) BANK S.A. na rachunku M. A. z kredytem o numerze (...)
i) kwota 167 819 złotych uzyskana, że sprzedaży lokalu mieszkalnego położonego w Z. przy ul. (...)
o łącznej wartości 2.651.939,01 złotych;
III. dokonał podziału majątku wspólnego stron opisanego w punkcie II postanowienia i zniósł jego współwłasność w ten sposób , że :
a) na wyłączną własność wnioskodawczyni przyznał składniki majątku wspólnego opisane podpunktach f) , h) o łącznej wartości 3 302,77 złotych;
b) na wyłączną własność uczestnika postępowania przyznać składniki majątku wspólnego opisane w podpunktach b), c) ,d) , e) , g), i) o wartości 388 636,24 złotych;
IV. ustalił, że uczestnik postępowania poniósł nakłady i wydatki z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości 845.344,79 złotych
V. ustalił, że z majątku wspólnego poniesiono wydatki na majątek osobisty wnioskodawczyni w wysokości 234.221,68 złotych,
VI. ustalił, że z majątku wspólnego poniesiono nakłady i wydatki na majątek osobisty uczestnika postępowania w wysokości 114.726,62 złotych
VII. zasądził od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 116.761 złotych
VIII. ustalić, że każdy z uczestników postępowania ponosi po połowie koszty postepowania, pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów referendarzowi sądowemu .
Następnie postanowieniem z dnia 18.01.2016r sprostował oczywistą omyłkę pisarską
1. sprostował oczywistą omyłkę pisarską w postanowieniu Sądu Rejonowego w Zielonej Górze z dnia 21 grudnia 2015r. w ten sposób, że w pkt. III postanowienia wpisał w ppkt. a) jako składniki majątku wspólnego przyznane na wyłączną własność wnioskodawczyni składniki opisane w podpunktach „f), h) ” w miejsce w miejsce omyłkowo wpisanych „g), i) ” , zaś w ppkt. b) jako składniki majątku wspólnego przyznane na wyłączną własność uczestnika postępowania składniki opisane w podpunktach „ b), c), d), e), g), i)” w miejsce w miejsce omyłkowo wpisanych „ c), d) ,e) ,f) ,h) ,j) ”,
2. sprostował oczywisty błąd rachunkowy w postanowieniu Sądu Rejonowego w Zielonej Górze z dnia 21 grudnia 2015r. w ten sposób, że w pkt. IV postanowienia wpisał kwotę „845. 344, 79zł” w miejsce w miejsce omyłkowo wpisanej „ 941.525,79zł ” , zaś w pkt. VII postanowienia kwotę „ 116.761zł ” w miejsce omyłkowo wpisanej „108.668,99zł”
3. sprostował oczywistą omyłkę pisarską w postanowieniu Sądu Rejonowego w Zielonej Górze z dnia 21 grudnia 2015r. w ten sposób, że w pkt. IV, V i VI postanowienia wpisać „ majątek osobisty ” w miejsce omyłkowo wpisanego „ majątek odrębny”.
Dokonując podziału majątku i znosząc współwłasność - postanowieniem z dnia 21.12.2015r – Sąd Rejonowy ustalił, że wnioskodawczyni M. R. (1) i uczestnik postepowania K. R. zawarli związek małżeński w dniu 25 grudnia 1999 r.. W małżeństwie uczestników do dnia 13 września 2007 r., obowiązywał ustrój ustawowej wspólności majątkowej.
Umową z dnia 13 września 2007 r. strony w swoim związku wprowadziły rozdzielność majątkową.
Małżeństwo stron rozwiązane zostało wyrokiem Sądu Okręgowego w Zielonej Górze w sprawie I2C 237/08 z dnia 9 kwietnia 2008r., który uprawomocnił się w dniu 2 maja 2008r.
W roku 2004 uczestnicy postepowania nabyli ze środków stanowiących ich majątek wspólny nieruchomość – działkę o pow. 0,5800ha położoną w N., dla której Sąd Rejonowy w Zielonej Górze , Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...), na której rozpoczęto budowę domu jednorodzinnego.
Inwestycja była finansowana z pożyczki hipotecznej jaką oboje małżonkowie zaciągnęli w S. C. Bank na kwotę 299 288,41zł oraz kredytu hipotecznego zaciągniętego także przez obojga małżonków w Bank (...) S.A. na kwotę 1 000 000 zł (kredyt w (...)).
Nieruchomość została zbyta w dniu 13 września 2010 r. za kwotę 2 260 000zł. Przed zawarciem umowy, na poczet ustalonej ceny, kupujący przekazali wnioskodawczyni gotówką kwotę 100 000 zł , a uczestnikowi gotówką kwotę 300 000 zł.
Pozostałą część ceny sprzedaży w kwocie 1 860 000 zł kupujący zapłacili przekazując przelewami kwotę 1 246 973,61 zł na rachunek Banku (...) S.A. z siedzibą w W. i kwotę 613 026,41 zł na rachunek uczestnika postępowania.
Po dniu 13 września 2007 r. uczestnik postępowania K. R. kontynuował budowę domu w N.. Wnioskodawczyni nie uczestniczyła finansowo w dalszym prowadzeniu inwestycji.
W dniu 11 czerwca 1999 r. uczestnik postępowania K. R. zawarł ze Spółdzielnią Mieszkaniową (...) w Z. umowę, w ramach której spółdzielnia zobowiązała się do przygotowania i realizacji budynku mieszkalnego wielorodzinnego z garażami a uczestnik zobowiązał się do sfinansowania kosztów budowy lokalu mieszkalnego o pow. 55,2 m 2 oraz boksu garażowego w tym budynku.
Do dnia 24 grudnia 1999 r. uczestnik postępowania ze środków stanowiących jego majątek osobisty dokonał na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Z. wpłat kwoty 5 920 zł z tytułu kosztów budowy garażu i kwoty 90 261 zł z tytułu kosztów budowy mieszkania przy ul. (...) w Z. .
W czerwcu 2000 r. uczestnicy postępowania nabyli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w Z. przy ul. (...) i spółdzielcze własnościowe prawo do garażu. Koszt budowy w/w mieszkania wyniósł 120 016,18 zł , zaś garażu - 11 351,50 zł.
W dniu 27 listopada 2007r. uczestnik postępowania zbył oba prawa za kwotę 264 000 zł, która pozostała do jego wyłącznej dyspozycji.
W trakcie trwania związku małżeńskiego strony zakupiły samochód osobowy marki A. (...) , N. (...) , B. (...) , M. (...) , C. (...) i motocykl Harley D..
W październiku 2005r. uczestnik postępowania zamienił bezgotówkowo samochód M. (...) na C. (...) o wartości 130 000zł , a następnie w dniu 1 marca 2007r. sprzedał ten ostatni za kwotę 80 000 zł.
Samochód A. (...) został sprzedany przez uczestnika postępowania w dniu 28 lutego 2008r. za kwotę 37 500 zł.
Samochód B. (...) sprzedany został przez uczestnika w dniu 18 marca 2009r. za kwotę 120 000 zł.
W 2012 roku samochód N. (...) uczestniczył w kolizji drogowej i uległ uszkodzeniu. W dniu 7 listopada 2012 r. uczestnik postępowania zbył ten pojazd w stanie uszkodzonym za kwotę 15 300 zł. Z tytułu odszkodowania za uszkodzenie pojazdu uczestnik otrzymał kwotę 17 200 zł.
Motocykl Harley D. został sprzedany przez uczestnika postępowania w dniu 7 sierpnia 2013 r. za kwotę 25 000 zł.
W trakcie trwania związku małżeńskiego z wnioskodawczynią , do dnia ustania wspólności majątkowej, uczestnik postępowania K. R. przekazał na poczet alimentów zasądzonych na rzecz trójki jego dzieci z poprzedniego małżeństwa kwotę 83 700 zł.
Środki na ten cel pochodziły z majątku wspólnego stron.
W trakcie trwania związku małżeńskiego uczestników postępowania , do dnia ustania wspólności majątkowej, z majątku wspólnego poczynione zostały nakłady w kwocie 31 026,62 zł na stanowiącą majątek osobisty uczestnika nieruchomość położoną w Z. przy ul. (...) .
Zakres poczynionych w ten sposób nakładów obejmował :
- nasadzenie roślin wokół nieruchomości,
- wykonanie ogrodzenia,
- powiększenie jednego z pomieszczeń znajdujących się na piętrze poprzez likwidację balkonu, - pomalowanie pomieszczeń,
- montaż urządzenia klimatyzacyjnego w jednym z gabinetów.
W okresie od 25 grudnia 1999r. do 13 września 2007r. uczestnik postępowania zakupił na wyposażenie swojej działalności gospodarczej – (...) :
- w 2000 r. dwa komputery A. – za łączną kwotę 7 513,24 zł,
- w 2001r. telefon komórkowy N. (...)- za kwotę 2 316,78 zł,
- w 2002r. narożnik i fotel – za kwotę 5 100zł,
- w 2004r. aparat telefoniczny N. (...) – za kwotę 1749zł,
- w 2004r. komputer CEL/ Monitor – za kwotę 2 782,79 zł,
- w 2006r. kasę fiskalną m. – za kwotę 1 400 zł,
- w 2006r. komputer P. E. – za kwotę 3 102,66 zł.
W czasie trwania małżeństwa uczestnik postępowania podarował wnioskodawczyni
złoty pierścionek z jednokaratowym diamentem . Na 30 –te urodziny wnioskodawczyni
otrzymała od uczestnika postępowania złotą bransoletkę z rubinami.
W dniu 23 września 1998 r. wnioskodawczyni nabyła nieruchomość położoną w J. przy ul. (...) ( dawniej J. K. (2) ). W chwili nabycia posadowiony na nieruchomości budynek jednorodzinny w zabudowie szeregowej znajdował się w stanie surowym otwartym.
W okresie od 25 grudnia 1999 r. do 13 września 2007 r. wnioskodawczyni poczyniła nakłady w kwocie 234 221,68 zł na stanowiącą jej majątek osobisty nieruchomość położoną w J. przy ul. (...) . Środki te wydatkowane były z majątku wspólnego uczestników postępowania; pochodziły z dochodu osiąganego przez wnioskodawczynię z prowadzonej działalności gospodarczej i uzyskiwanego czynszu dzierżawnego.
W 2012 roku wnioskodawczyni darowała przedmiotową nieruchomość swojej matce .
W trakcie trwania wspólności majątkowej w marcu 2007r. uczestnicy nabyli robot kuchenny T. o wartości na dzień rozdzielności majątkowej 3 044zł. Urządzenie znajduje się w posiadaniu wnioskodawczyni. Na jego zakup uczestnik postępowania zaciągnął kredyt w wysokości 4 131,75zł.
W czasie obowiązywania wspólności majątkowej małżeńskiej M. R. (1) nabyła własność wałacha za kwotę ok. 6-8 000 zł. Pieniądze na kupno konia wnioskodawczyni otrzymała jako darowiznę od swojej matki.
Zwierzę zostało sprzedane w dniu 22 października 2007r za kwotę 3 000zł.
Na dzień 13 września 2007r. wnioskodawczyni posiadała na rachunku M. A. nr (...) prowadzonym przez (...) BANK S.A. kwotę 258,77 zł.
Na dzień 13 września 2007r. uczestnik postępowania posiadał na rachunku M. A. nr (...) prowadzonym przez (...) BANK S.A. kwotę 5 817,24 zł.
W trakcie trwania związku małżeńskiego uczestnicy zaciągnęli wspólnie następujące zobowiązania kredytowe:
na finansowanie nieruchomości w N.
- w S. C. Bank – pożyczka hipoteczna na kwotę 299 288,41 zł ,
- w M. Bank - kredyt hipoteczny na kwotę 1 000 000 zł ,
na kupno samochodów:
- w D. Bank- obecnie (...) Bank (...) S.A ( umowa nr (...) ) w dniu 4.10.2005r. na zakup B. – w kwocie 248 163 zł.
Ponadto uczestnik postępowania w czasie trwania małżeństwa zaciągnął sam następujące zobowiązania :
- pożyczkę w D. Bank - obecnie (...) Bank (...) S.A ( umowa nr (...) ) w dniu 17.01.2006r. na zakup Harleya D. na kwotę 51 487 zł,
- pożyczkę w G. M. Bank – obecnie Bank (...) S.A. ( umowa nr (...) ) w dniu 10.01.2007r. na zakup N. X.- T. na kwotę 118 674,54 zł,
- w C. Bank w dniu 6.09.2007r. w kwocie 91 000 zł,
- w L. Bank – obecnie (...) Agricole w dniu 21.02.2007r. w kwocie 4 131,75zł na kupno robota kuchennego T.
Po dniu 13 września 2007 r. uczestnik postępowania ze środków stanowiących jego majątek osobisty spłacił następujące zobowiązania kredytowe :
(...) Bank S.A. kwotą 191 503,19 zł
(...) Bank S.A. kwotą 363 589,55 zł,
(...) Bank (...) S.A. dawniej D. Bank ( umowa nr (...)) kwotą 141 297,68 zł,
(...) Bank (...) S.A. dawniej D. Bank ( umowa nr (...) ) kwotą 26 065,96 zł,
- Bank (...) S.A. dawniej (...) Bank S.A kwotą 120 059,19 zł,
(...) Bank (...) S.A. dawniej L. Bank kwotą 2 829,22 zł,
- C. Bank kwotą 103 854,68zł.
W okresie trwania związku małżeńskiego stron wnioskodawczyni pracowała na Uniwersytecie (...) i w Urzędzie Marszałkowskim w Z..
Dodatkowo uzyskiwała dochody w kwocie 6 100 – 8 000 zł netto miesięcznie z tytułu wydzierżawiania spółce (...) części należącej do niej nieruchomości położonej w J. . Prowadziła także działalność gospodarczą , a do 2005 roku był wyłącznym udziałowcem w spółce (...).
Uczestnik postępowania w trakcie trwania związku małżeńskiego prowadził działalność gospodarczą - (...) Zakład Opieki Zdrowotnej w Z..
W trakcie trwania małżeństwa uczestnicy postepowania zamieszkiwali w mieszkaniu będącym częścią nieruchomości przy ul. (...), w której uczestnik postepowania prowadził działalność gospodarczą.
Powołując się na treść przepisu art. 31 § 2 krio w wersji obowiązującej od dnia 20.01.2005r.
Sąd I instancji wskazał , iż z chwilą zawarcia związku małżeńskiego powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków. (art. 31§2 krio)
Dorobkiem małżonków są wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności przez oboje małżonków lub przez jedno z nich, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w art. 33 kiro, który wymienia m.in. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił, przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków, przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
W postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi (art. 567§1 kpc). Zgodnie zaś z art.567 § 3 k.p.c. do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami (…) stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku.
Podział majątku, który był objęty wspólnością ustawową może nastąpić na mocy umowy zawartej między stronami lub w sądowym postępowaniu nieprocesowym bądź w wyroku orzekającym rozwód.
W postępowaniu takim rozliczeniu podlega całość stosunków majątkowych między małżonkami według stanu na dzień ustania wspólności ustawowej, natomiast podziałowi podlega stan czynny masy majątkowej w chwili dokonywania działu.
W niniejszej sprawie bezspornie uczestnicy postępowania w toku trwania związku małżeńskiego w dniu 13 września 2007r. zwarli umowę, na mocy której znieśli ustrój ustawowej wspólności majątkowej.
Wnioskodawczyni w toku całego postępowania domagała się ustalenia równych udziałów w majątku wspólnym, zaś uczestnik postępowania wnosił o ustalenie, że jego udział w powstaniu majątku wspólnego wynosi 2/3 , a udział wnioskodawczyni 1/3.
W myśl art. 43§1 krio oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku (§ 2). Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym (§ 3).
Przepis art. 43§2 krio wskazuje dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów, które muszą wystąpić łącznie, a mianowicie ważne powody oraz różny stopień przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego (tak też SN w uzasadnieniu postanowienia z dnia 21 listopada 2002 r., III CKN 1018/00, LEX nr 77054).
„Ważne powody” dotyczą oceny, kwalifikacji zachowania drugiego małżonka oraz spowodowanych przez niego takich stanów rzeczy, które stanowią przyczynę niższej wartości majątku wspólnego niż ta, która wystąpiłaby, gdyby postępował właściwie. Chodzi tutaj przede wszystkim o nieprawidłowe, rażące lub uporczywe nieprzyczynianie się do zwiększania majątku wspólnego, pomimo posiadanych możliwości zdrowotnych i zarobkowych. Z drugiej jednak strony nieprawidłowe postępowanie polegać może na rażącym i odbiegającym od obiektywnych wzorców braku staranności o zachowanie istniejącej już substancji majątku wspólnego. Nie stanowią jednak ważnych powodów okoliczności niezależne od małżonka i przez niego niezawinione, w szczególności związane z nauką, chorobą czy bezrobociem (M. Sychowicz (w:) K. Piasecki (red.), Kodeks, 2006, s. 232).
Trafnie wskazał również Sąd Najwyższy, że przy ocenie istnienia „ważnych powodów” w rozumieniu art. 43 krio należy mieć na uwadze całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli (tak postanowienie SN z dnia 5.10. 1974r., III CRN 190/74, LEX nr 7598).
Wobec domniemania równych udziałów w majątku wspólnym, wynikającego z treści art. 43§1 krio, na małżonku wnoszącym o ustalenie nierównych udziałów spoczywa ciężar wykazania „ważnych powodów” oraz drugiej z przesłanek koniecznych do ustalenia nierównych udziałów- dowodu, że stopień jego przyczynienia się do powstania majątku wspólnego był większy. Dowód dotyczący różnego stopnia przyczynienia się dotyczy przede wszystkim skutku postępowania małżonków i nie może ograniczać się do wykazania tylko zbyt niskiej staranności o powiększanie majątku. Naganne zachowanie małżonka może bowiem niekiedy nie doprowadzić jednak do niekorzystnych następstw majątkowych (Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. pod red. Henryka Doleckiego i Tomasza Sokołowskiego).
Mając na względzie powyższe przesłanki, sąd uznał, że materiał dowodowy zaoferowany przez wnioskodawcę w toku postepowania nie pozwala na uznanie , że zostały spełnione ustawowe przesłanki uzasadniające ustalenie nierównych udziałów uczestników postepowania w majątku dorobkowym.
Z ustaleń poczynionych w trakcie postępowania wynika , że obie strony pracowały zawodowo lub prowadziły działalność gospodarczą uzyskując stałe dochody. Wprawdzie uczestnik postępowania wykazuje wyższe dochody niż wnioskodawczyni, jednak wysokość zarobków każdego z małżonków, podobnie jak fakt, że wnioskodawczyni nie gotowała i nie sprzątała w domu, ma dla oceny stopnia przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego znaczenie znikome. Brak bowiem jakichkolwiek dowodów, które wskazywałyby , aby wnioskodawczyni w sposób rażący lub uporczywy nie przyczynia się do powstania dorobku stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych, lub też trwoniła majątek dorobkowy.
Sąd podziela w tym zakresie wywody poczynione przez Sąd Rejonowy przy pierwszym rozpoznaniu sprawy. Słusznie bowiem podkreślono w uzasadnieniu w sprawie INs 781/08 , że większość składników majątku wspólnego kupowana była na kredyt. Wnioskodawczyni w czasie trwania małżeństwa pracowała zawodowo i prowadziła działalność gospodarczą, co potwierdził uczestnik postępowania. Osiągała także dochód z czynszu dzierżawnego. Okoliczność, że część z zarobionych środków M. R. (1) lokowała w majątek osobisty w J. nie może być uznana za trwonienie majątku, albowiem inwestycje te nie wpływały w żaden sposób na sytuację majątkową małżonków , a obecnie nakłady te są – na wniosek uczestnika postępowania rozliczane w toku postępowania o podział majątku wspólnego i uczestnik postępowania uzyskał prawo do ich części.
Mając na uwadze powyższe Sąd ustalił , że udziały byłych małżonków w majątku wspólnym są równe (pkt. I postanowienia) .
Zgodnie z przepisem art. 684 k.p.c. w zw. z art. 46 krio , skład i wartość majątku wspólnego po ustaniu wspólności ustawowej ustala sąd.
Ustalając skład majątku wspólnego sąd uwzględnił składniki majątku (ewentualnie ich równowartość), które strony posiadały na dzień ustania wspólności majątkowej , tj. 13 września 2007 r.
W przedmiotowej sprawie od początku między uczestnikami postepowania bezsporne było, że w skład majątku wspólnego wchodzi:
- kwota 25 000 zł uzyskana przez uczestnika ze sprzedaży motocykla Harley D. ,
- kwota 32 500 zł uzyskana przez uczestnika ze sprzedaży wraku samochodu N. (...) i wypłaconego uczestnikowi odszkodowania ,
- kwota 37 500 zł uzyskana przez uczestnika ze sprzedaży samochodu A. (...) ,
- kwota 120 00 zł uzyskana przez uczestnika ze sprzedaży samochodu B. (...)
- robot kuchenny T. o wartości 3 044 zł ,
- kwota 5 817,24 zł zgromadzona w (...) BANK S.A na rachunku (...)
- kwota 258,77 zł zgromadzona w (...) BANK S.A. na rachunku (...),
- kwota 167 819 zł uzyskana, że sprzedaży lokalu mieszkalnego położonego w Z. przy ul. (...) (kwota sprzedaży 264 000 zł pomniejszona o wkład uczestnika w wysokości 96 181 zł).
Kwoty uzyskane ze sprzedaży samochodów i motocykla ustalone zostały , na wniosek uczestników postępowania , w oparciu o umowy sprzedaży i faktury ich dotyczące.
Zdaniem sądu przedstawione przez K. R. faktury (k. 1407 i 1242 akt) potwierdzają jego zeznania, że samochód C. (...) zamienił bezgotówkowo w salonie w zamian za M. (...). Obie faktury zostały wystawione przez tego samego kupującego i sprzedającego, tj. A. Sp.zo.o. w P. k/Z.. Sprzedaż M. miała miejsce w dniu 26.10.2005r. za kwotę 130 000 zł, a zakup C. nastąpił wprawdzie w dniu 20.10.2005r., jednak termin zapłaty określono na 27.10.2005r. a cenę nabycia na kwotę także 130 000 zł. Z tych względów sąd nie uwzględnił wniosku M. R. (1) o uwzględnienie kwoty 100 000 zł pochodzącej ze sprzedaży samochodu M. (...) jako składnika majątku wspólnego. Z kolei C. (...) został sprzedany w dniu 5.03.2007r. (k. 1241) a zatem w trakcie wspólności majątkowej. Ponieważ wnioskodawczyni nie wykazała, aby na dzień rozdzielności majątkowej pozostawały w dyspozycji uczestnika postępowania jakiekolwiek środki pochodzące ze sprzedaży tego auta lub, że zostały ona przeznaczone na majątek osobisty uczestnika postepowania sąd nie może zaliczyć kwoty ze sprzedaży tego pojazdu do majątku wspólnego.
Wartość robota kuchennego ustalona została przez biegłego i zaakceptowana przez uczestników postępowania (k.1463, 1470, 1472 akt).
Kwoty zgromadzone w MultiBanku Sąd ustalił w oparciu o informacje uzyskane z banku o stanie kont na dzień rozdzielności majątkowej, zaś kwotę uzyskaną ze sprzedaży własnościowego spółdzielczego lokalu przy ul. (...) wraz z garażem – w oparciu o akt notarialny sprzedaży tej nieruchomości – wartości tych uczestnicy postępowania nie kwestionowali.
Kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości przy ul. (...) wraz z garażem została pomniejszona o kwotę 96 181 zł. W/w kwota stanowiła wkład własny uczestnika postępowania jaki poniósł przed zawarciem związku małżeńskiego w związku z nabyciem, w czasie trwania małżeństwa, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu położonego w Z. przy ul. (...) i spółdzielczego własnościowego prawa do garażu nr (...) przy ul. (...). (k. 47-48 akt). Wysokość tego wkładu i konieczność jego rozliczenia nie była kwestionowana przez wnioskodawczynię, a wobec treści wniosku pełnomocnika uczestnika postępowania o rozliczenie konkretnie kwoty 96 181zł , sąd nie waloryzował tej wartości, pozostając związany wnioskiem ( art. 321 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).
Uczestnik postępowania K. R. zgłaszał w toku postępowania roszczenia o zaliczenie do majątku wspólnego złotego pierścionka z jednokaratowym diamentem wartości 12 000zł , złotej bransoletki z rubinami i diamentami o wartości 10 000zł oraz kwoty 3 000zł uzyskanej ze sprzedaży konia.
W zakresie biżuterii sąd podzielił stanowisko Sądu Rejonowego wyrażone w uzasadnieniu postanowienia w sprawie I Ns 781/08 i uznał, że przedmioty te wnioskodawczyni otrzymała od uczestnika postępowania w prezencie.
Sąd podziela stanowisko, że niektóre przedmioty osobistego użytku, takie jak biżuteria, są szczególnie wartościowe, ale ich zakup stanowić może zaspokojenie potrzeb niematerialnych rodziny, wzmacniając istniejące więzi oraz być uzasadniony panującymi zwyczajami oraz zasadami współżycia społecznego lub być słuszny z innych względów. Zakup takich kosztownych przedmiotów osobistych nie powoduje powstania obowiązku stosownych rozliczeń w przyszłości, ponieważ wynika to z charakteru i przeznaczenia tych składników majątku osobistego. Z uwagi bowiem na zasadę ochrony dóbr osobistych i ich pierwszeństwo przed dobrami majątkowymi takie przedmioty, których własność wiąże się ze statusem rodzinnym, osobistym i społecznym, zasługują na szczególną ochronę. W konsekwencji zakupienie z majątku wspólnego, jako prezentu, kosztownej biżuterii dla żony na przykład w rocznicę zawarcia małżeństwa czy z okazji urodzenia dziecka lub obdarowanie małżonka kosztowną pamiątką z okazji innego sukcesu życiowego lub zawodowego nie powoduje powstania uprawnienia do żądania stosownego wyrównania z tego tytułu wydatku. Odmienne rozwiązanie przeczyłoby istocie takiej darowizny ( Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Komentarz . Lex 2013 - M. A. i inni ).
Znamienne jest, że uczestnik postępowania przekazując wnioskodawczyni te przedmioty nie poinformował jej, że nie są one prezentami dla niej, ale lokatą kapitału, którą otrzymuje jedynie do używania. Zdaniem sądu stanowisko uczestnika postępowania jest zupełnie niewiarygodne. W momencie przekazywania tych przedmiotów wnioskodawczyni relacje między małżonkami były bardzo dobre i wnioskodawczyni otrzymała te przedmioty jako prezenty ( darowizna ) od uczestnika postępowania na swoja własność. Mając na uwadze powyższe oraz treść art. 33 pkt 2 krio Sąd uznał , że przedmioty te nie stanowią składników majątku wspólnego stron.
Sąd nie zliczył także do majątku wspólnego środków uzyskanych ze sprzedaży konia, albowiem z zeznań B. R. oraz świadka T. H. jednoznacznie wynika, że pieniądze na kupno konia wnioskodawczyni otrzymała jako darowiznę od swojej matki. Ponadto sam uczestnik postępowania stwierdził, że koń został kupiony, podobnie jak sprzęt jeździecki, z pieniędzy, które wnioskodawczyni uzyskała ze zbycia działki w D. stanowiącej jej majątek osobisty. Skoro zatem uczestnik postępowania przyznaje, że środki na zakup konia nie pochodziły z majątku wspólnego, to brak podstaw do zaliczenia kwoty uzyskanej ze sprzedaży zwierzęcia do majątku wspólnego.
Sporne pomiędzy uczestnikami postępowania pozostawało ustalenie jaką kwotę przyjąć jako składnik majątku wspólnego wobec dokonania zbycia wchodzącej w skład majątku wspólnego nieruchomości położonej w N..
Bezspornie nieruchomość ta była składnikiem majątku wspólnego na dzień 13 września 2007 r. a jej wartość wg. stanu na ten dzień biegły sądowy w opinii z 15 czerwca 2009 r. wycenił na kwotę 1 042 000 zł.
Bezspornie też nieruchomość ta została sprzedana przez uczestników postępowania w dniu 13 września 2010 r. za kwotę 2 260 000 zł (k. 540- 544).
W tej sytuacji sąd do majątku wspólnego przyjął równowartość ceny rynkowej jaką uczestnicy postępowania otrzymali za tą nieruchomość w dniu 13 września 2010 r. Stanowisko takie jest zgodnie z poglądami doktryny oraz Sądu Najwyższego ( m.in. postanowienie SN z 11.03.2010 r., IV CSK 429/09, postanowienie SN z dnia 26.09 2007 r., IV CSK 139/07).
W tym miejscu wskazać należy, że uczestnik postepowania K. R. wnosił o przyjęcie jako składnika majątku wspólnego równowartości nieruchomości w N. w wysokości 1 042 000zł jako wartości odnoszącej się do stanu technicznego nieruchomości istniejącej na dzień 13 września 2007r. , wycenionej zgodnie z opinią biegłego z dnia 15.06.2009r. (stanowisko w piśmie k. 1358 akt). Jednocześnie uczestnik postępowania wskazywał, że po rozdzielności majątkowej kontynuował budowę domu w N. bez jakiegokolwiek udziału finansowego wnioskodawczyni, co doprowadziło do uzyskania tak wysokiej ceny za tą nieruchomość w chwili jej sprzedania.
Zgodnie z art. 45§1 i 2 krio każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny.
Z przepisu tego jednoznacznie wynika, że sąd ma obowiązek rozliczenia nakładów i wydatków poczynionych z majątku wspólnego na jego majątek osobisty. W przypadku zaś nakładów i wydatków poczynionych przez uczestników postępowania z majątku osobistego na majątek wspólny o ich zwrocie sąd orzeka jedynie na wniosek zgłoszony w postępowaniu w pierwszej instancji (tak w uzasadnieniu uchwały z 21 lutego 2008 r., III CZP 148/2007, OSNC 2009, nr 2, poz. 23. ). W postanowieniu z 4 kwietnia 2012 r., w sprawie I CSK 323/2011, (L..pl nr (...)) Sąd Najwyższy jednoznacznie wskazał, że o zwrocie wydatków i nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny sąd orzeka wyłącznie na wniosek zgłoszony w postępowaniu w pierwszej instancji, a domagający się ich zwrotu zobowiązany jest dokładnie określić te żądania, zgodnie z art. 187 § 1 pkt 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Stosownie zaś do art. 321 § 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., żądaniami tymi sąd jest związany.
W niniejszej sprawie uczestnik postępowania, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, w toku całego postępowania, ani w sprawie Ns 781/08, ani przy ponownym rozpoznaniu sprawy, nie złożył wniosku o zwrot nakładów i wydatków dokonanych po 13 września 2007 r. na nieruchomość w N., poza wnioskiem o rozliczenie kwoty 96 181 zł „stanowiącej wkład własny uczestnika postępowania z majątku odrębnego uczestnika na nieruchomości położonej w Z. przy ul. (...)” (pismo k. 1359 akt). Przy tym podkreślić wymaga, że przepisy wymagają, aby wniosek taki miał formę pisemną.
Sam wniosek o przyjęcie równowartości nieruchomości w N. na kwotę 1 042 000 zł nie może być interpretowany przez sąd jako wniosek o rozliczenie nakładów z majątku osobistego uczestnika postępowania na majątek wspólny w postaci nieruchomości w N.. We wniosku, ani w żadnym piśmie procesowym nie określono wysokości tych nakładów (poza kwotą 96 181 zł), a jedyne dowody jakie zaoferował uczestnik w celu wykazania poniesienia tych nakładów to jego zeznania (w których nawet nie określa jakie konkretnie nakłady zostały poniesione i jakie kwoty oraz z jakich źródeł wydatkował na każdy z nich) oraz zdjęcia przedstawiające wnętrze i teren wokół nieruchomości przed jej sprzedażą i w 2007r.
Bezsprzecznie fotografie wskazują postęp w zaawansowaniu stanu budowy i terenu wokół budynku w stosunku do fotografii znajdujących się w opinii biegłego sądowego z 15.06.2009r., czy też zdjęć z prywatnej opinii z 14.09.2007r. jednak okoliczność, że nieruchomość została sprzedana za kwotę 2 260 000 zł a biegły wycenił jej wartość, wg. stanu na dzień rozdzielności majątkowej, na kwotę 1 042 000 zł nie oznacza, że uczestnik postępowania poniósł nakłady w wysokości 1 218 000 zł.
Po pierwsze opinia biegłego sporządzona została w 2009 r. a zatem rok przed sprzedażą domu i już wówczas uczestnicy postępowania mieli zastrzeżenia co do wartości nieruchomości, wnosząc zgodnie o podwyższenie wyceny o 10%.
Po drugie cena ze sprzedaży nieruchomości w dniu 13 września 2010 r. jest ceną jaką zapłacił konkretny nabywca , a nie wartością wycenioną przez biegłego w oparciu o rynek nieruchomości z tamtego okresu. Cena domu jako całości nie odzwierciedla wartości nakładców poniesionych na jego budowę i zagospodarowanie terenu. Nabywca kupuje nieruchomość jako całość i może dokonywać zmian, nie akceptując np. kafelek w łazience, czy materiału, z którego wykonano podłogi, nawet jeśli był o bardzo drogi.
Uczestnik postepowania nie przedstawił żadnych dowodów potwierdzających zakup przez niego materiałów budowlanych , wykończeniowych, czy też związanych z kosztami robocizny. Nie wykazał też w toku postępowania na co wydatkował kwotę 913 026,41zł którą otrzymał po sprzedaży nieruchomości w N., a w szczególności, że nie zrekompensowała ona przynajmniej w części nakładów poniesionych na tą nieruchomość po rozdzielności majątkowej.
Dodatkowo będąc przesłuchiwany na rozprawie w dniu 25.04.2014r. (k.1249) oraz 26.05.2015r. (k. 1395) uczestnik podał, że na kontynuowanie inwestycji w N. po 13 września 2007 r. przeznaczał też środki uzyskane z bieżącej działalności gospodarczej, wsparcia jego rodziców, kredytów, które otrzymywał z racji wykonywanego zawodu. Brak zatem dowodu, że kwota 96 181 zł pochodząca ze sprzedaży nieruchomości przy ul. (...) została zainwestowana konkretnie w nieruchomość w N. a nie np. na kupno kolejnego auta, już do majątku osobistego uczestnika postępowania.
Tym samym wobec braku wniosku dokładnie określającego żądanie rozliczenia nakładów z majątku osobistego K. R. na majątek wspólny w postaci kontynuowania inwestycji na nieruchomości w N. sąd nie mógł rozliczyć tych nakładów, a brak dowodów, że kwota 96 181 zł stanowiąca równowartość wkładu uczestnika postępowania w nieruchomość przy ul. (...) została wydatkowana właśnie na tą inwestycję.
Mając na względzie powyższe ustalenia sąd przyjął , że w skład majątku wspólnego uczestników postępowania wchodzi robot kuchenny , sumy pieniężne zgromadzone na kontach bankowych i stanowiące równowartość wyżej opisanych składników majątkowych, które zostały zbyte, o łącznej wartości 2 651 939, 01zł (pkt. II postanowienia)
Dokonując podziału składników majątku wspólnego sąd miał na uwadze to w czyim posiadaniu się one znajdują i który z uczestników postępowania nimi zadysponowała.
Dokonując zniesienia ich współwłasności sąd przyznał na wyłączna własność wnioskodawczyni robot kuchenny i kwotę 258,77 zł zgromadzoną w MultiBanku . Łączna wartość przyznanych jej składników zamknęła się w kwocie 3 302 ,77 zł.
Ponieważ uczestnik postępowania dokonywał sprzedaży samochodów i motocykla oraz nieruchomości przy ul. (...) należących do majątku wspólnego i to on dysponował kwotami uzyskanymi z tych transakcji, zostały one przyznane na jego rzecz . Na jego wyłączną własność sąd przyznał ponadto kwotę 5 817,24 zł zgromadzona w MultiBanku i kwota ze sprzedaży nieruchomości przy ul. (...) (pomniejszona o wkład uczestnika w wysokości 96 181zł, którą to kwotę uczestnik pobrał już w chwili rozliczenia transakcji sprzedaży) . Łączna wartość przyznanych uczestnikowi składników majątku wspólnego stanowi kwotę 388 636,24 zł .
Jeśli chodzi o składnik majątku w postaci kwoty 2 260 000 zł pochodzącej ze sprzedaży nieruchomości w N., to bezspornie, co wynika z aktu notarialnego sprzedaży nieruchomości (k. 540 -544 akt) , uczestnicy postępowania dokonali już podziału tej kwoty a zatem rozstrzyganie w tym zakresie w orzeczeniu sąd uznał za zbędne, jednak uwzględnił ten dokonany podział przy rozliczeniu między uczestnikami postepowania.
Jak już wyżej wskazano w toku postępowania o podział majątku wspólnego sąd dokonuje rozliczenia nakładów i wydatków z majątku osobistego każdego z małżonków na majątek wspólny jedynie na wniosek, w którym będzie dokładnie określone żądanie.
Uczestnik postępowania K. R., poza wyżej omówionym wnioskiem o rozliczenie jego wkładu w kupno własnościowego prawa do lokalu położonego w Z. przy ul. (...) i spółdzielczego własnościowego prawa do garażu nr (...) przy ul. (...), złożył też wniosek o rozliczenie dokonanych przez niego po 13 września 2007 r. wpłat na poczet kredytów zaciągniętych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej, wskazując kwoty dokonanych wpłat (k. 1359 akt).
Wbrew stanowisku wnioskodawczyni roszczenie takie jest dopuszczalne, a do jego rozliczenia sąd stosuje odpowiednio art. 686 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. (tak postanowienie SN z 9 września 1976 r., III CRN 83/76, LexisNexis nr (...), OSPiKA 1977, nr 9, poz. 157).
W postanowieniu z dnia 11.03.2010r. w sprawie IV CSK 429/09 , Sąd Najwyższy stwierdził, że jeżeli wnioskodawca po ustaniu wspólności majątkowej, a przed podziałem majątku wspólnego, spłacił z własnych środków dług, który powstał w trakcie trwania wspólności ustawowej i był długiem wspólnym małżonków, albo jednego z nich, ale w związku z majątkiem wspólnym, to taki dług, zgodnie z art. 686 k.p.c. w związku z art. 567 § 3 k.p.c., powinien zostać rozliczony w ramach podziału majątku wspólnego. Podstawę rozliczenia takiego długu nie stanowi jednak art. 45 § 1 k.r.o. gdyż przepis ten dotyczy jedynie wydatków i nakładów dokonanych z majątku osobistego (poprzednio odrębnego) na majątek wspólny albo odwrotnie w trakcie trwania wspólności ustawowej.
Nie wszystkie pożyczki i kredyty były zaciągnięte przez obojga małżonków, jednak – co wynika z dokumentów bankowych oraz zeznań samej M. R. (1) (k. 1393) - wyrażała ona zgodę na ich zaciągnięcie przez uczestnika postępowania (dotyczy to kredytu na kupno Harleya D., gdzie na umowie przewłaszczenia widnieje podpis wnioskodawczyni). Ponadto bezspornie wnioskodawczyni domaga się zaliczenia do majątku wspólnego należności uzyskanych z tytułu odszkodowania i sprzedaż wraku N. X.- T., czy też robota T. mimo, że na zakup tych ruchomości kredyty zaciągał tylko uczestnik postępowania. Bezspornie zarówno samochód, jak i robot kuchenny były użytkowane przez wnioskodawczynię, a ten ostatni w chwili ustania małżeństwa został zabrany przez wnioskodawczynię do osobistego użytku.
Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie jednoznacznie wskazuje, że prawie wszystkie kredyty spłacane przez uczestnika postepowania po ustaniu rozdzielności majątkowej były przeznaczone na zakup przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego. Zatem K. R. ma prawdo domagać się od wnioskodawczyni spłaty połowy rat kredytowych dokonanych po 13 września 2007 r.
Sąd nie dokonał jedynie rozliczenia kredytu zaciągniętego przez uczestnika postepowania 6 września 2007 r. na kwotę 91.000zł (k. 1453-1454 akt). Wprawdzie na umowie widnieje zgoda wnioskodawczyni na zaciągniecie kredytu, to jednak żadne z uczestników postępowania nie potrafiło wyjaśnić na co zostały przeznaczone środki pochodzące z kredytu. Ma to istotne znaczenie, albowiem zaledwie tydzień później strony ustanowiły rozdzielność majątkową. Brak zatem dowodu, że kwota z kredytu została wydatkowana na majątek wspólny małżonków, a nie osobisty uczestnika postępowania.
W oparciu o informacje uzyskane z banków sąd ustalił, że po dniu 13 września 2007r. uczestnik postępowania ze środków stanowiących jego majątek osobisty spłacił następujące zobowiązania kredytowe :
- kredyt hipoteczny w (...) Bank S.A. kwotą 191 503,19 zł (kwota 1 246 973, 61zł została wpłacona przez kupujących nieruchomość bezpośrednio na konto banku, k. 1134-1135)
- pożyczka hipoteczna w (...) Bank S.A. kwotą 363 589,55 zł ( k. 1136-1137)
- pożyczka na kupno B. w (...) Bank (...) S.A. dawniej D. Bank (umowa nr (...)) kwotą 141 297,68 zł (k.1173-1178) ,
- pożyczka na kupno Harleya D. w (...) Bank (...) S.A. dawniej D. Bank ( umowa nr (...) ) kwotą 26 065,96 zł (k.1173-1178) ,
- pożyczka na kupno N. X.- T. w Bank (...) S.A. dawniej (...) Bank S.A kwotą 120 059,19 zł (k. 1157-1159),
- pożyczka na kupno robota kuchennego w (...) Bank (...) S.A. dawniej L. Bank kwotą 2 829,22 zł (k. 1150-1151).
Zatem po rozdzielności majątkowej K. R. spłacił zobowiązania kredytowe w łącznej wysokości 845 344,79zł i kwota ta stanowiła nakłady i wydatki uczestnika postępowania z majątku osobistego na majątek wspólny (pkt. IV postanowienia)
W tym miejscu należy przypomnieć, że uczestnik postępowania K. R. w toku przesłuchanie oświadczył, że konto w (...) Banku i zobowiązania kredytowe na tych kontach miały związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą i w związku z tym nie domaga się rozliczenia spłaty tych kredytów w toku postępowania o podział majątku wspólnego (k. 1395).
Sąd miał obowiązek rozliczyć nakłady jakie zostały poczynione w okresie trwania wspólności majątkowej z majątku wspólnego małżonków na ich majątki osobiste. Zgodnie z treścią powołanego powyżej przepisu art. 45§1 krio każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty. Na podstawie nowelizacji tego przepisu z dniem 20.01.2005 r. dodano m.in. w zdaniu pierwszym zwrot: „z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód". Zmiana ta przesądziła o braku możliwości domagania się zwrotu nakładów o takim charakterze, a zatem traktowaniu takich nakładów jako nakładów „bezzwrotnych". B. ta wymaga jednak spełnienia dwóch przesłanek: po pierwsze, wydatki i nakłady muszą mieć charakter konieczny, a po drugie, muszą być dokonane na „przedmioty majątkowe przynoszące dochód". W konsekwencji rozbudowa domu stanowiącego przedmiot majątku osobistego jednego małżonka polegająca na dobudowaniu do niego pomieszczenia użytkowego, przeznaczonego do wynajęcia, nie ma charakteru koniecznego i suma wyłożona z majątku wspólnego na taką rozbudowę podlega zwrotowi. Natomiast nie można domagać się zwrotu koniecznych wydatków ponoszonych potem na utrzymanie takiego lokalu użytkowego. ( tak Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Komentarz . Lex 2013 - M. A. i inni).
W toku postepowania ustalono, że wnioskodawczyni M. R. (1) w okresie od 25 grudnia 1999 r. do 13 września 2007 r. poczyniła nakłady z majątku wspólnego na swój majątek osobisty w postaci nieruchomości położonej w J., przy ul. (...).
Ich wartość we wskazanym okresie biegły z dziedziny budownictwa oszacował na kwotę 234 221,68 zł , a uczestnicy postępowania przy ponownym rozpoznaniu sprawy nie domagali się aktualizacji tej wyceny (k.1463, 1470, 1472 akt).
Wprawdzie wnioskodawczyni w kolejnych pismach procesowych kwestionowała zasadność rozliczenia tych nakładów zaprzeczając, że zostały one poniesione przez nią, to jednak w tym zakresie sąd w pełni podziela argumenty przedstawione w uzasadnieniu Sądu Rejonowego w Zielonej Górze w sprawie INs 781/08.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy wnioskodawczyni nie wykazała, aby zapisy poczynione w dzienniku budowy prowadzonym dla tej nieruchomości nie odzwierciedlały w sposób prawidłowy przeprowadzanych prac , których dotyczyły. Tym samym brak jest podstaw do przyjęcia , że zakres prac wykonanych w okresie wspólności majątkowej uczestników postępowania był inny, niż to wynika z dziennika budowy. Nie zaoferowała też żadnego dowodu, który miałby potwierdzić, że to z dochodów jej matki B. R. były opłacane faktur za materiały i prace budowlane, czy też na co wydatkowała znaczne dochody z wydzierżawiania spółce (...) części nieruchomości położonej w J. (6 100 – 8 000 zł miesięcznie).
Sąd zapoznał się z dokumentami znajdującymi się w aktach sprawy Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze dotyczącej podziału majątku brata wnioskodawczyni i jej byłej żony, a w szczególności z protokołem zeznań jakie wnioskodawczyni złożyła w charakterze świadka w toku tej sprawy, nie korzystając z prawa odmowy składania zeznań i podziela w pełni wywody zawarte w uzasadnieniu postanowienia w sprawie INs 781/08 w zakresie oceny wiarygodności twierdzeń wnioskodawczyni oraz jej brata T. R.. Oboje bowiem przed Sądem Rejonowym w Jeleniem Górze jednoznacznie twierdzili, że remont domu przy ul. (...) był finansowany przez wnioskodawczynię z jej środków, w wysokości ok. 240 000zł.
Fakt wyzbycia się w trakcie postępowania przedmiotowej nieruchomości nie stanowił, zdaniem sądu, przeszkody do obciążenia wnioskodawczyni obowiązkiem rozliczenia się z tych nakładów. Zwrócenia uwagi wymaga bowiem, że wyzbycie się nieruchomości nastąpiło dopiero w trakcie postępowania, kiedy uczestnik wystąpił z żądaniem rozliczenia nakładów; nastąpiło na rzecz osoby bliskiej – matki wnioskodawczyni i pod tytułem darmym (umowa darowizny). Powyższe w sposób jednoznaczny świadczy o próbie uniknięcia konieczności rozliczenia się z uczestnikiem postępowania z poczynionych nakładów.
Mając na uwadze powyższe sąd przyjął , że nakłady na nieruchomość położoną w J. przy ul. (...) sfinansowane zostały z majątku wspólnego uczestników postępowania a ich wysokość ustalił na kwotę 234 221,68 zł (pkt. V postanowienia)
W toku postepowania- na wniosek M. R. (1) - ustalono także , że w okresie trwania wspólności majątkowej uczestnik postępowania z majątku wspólnego pokrył swoje osobiste zobowiązanie w postaci alimentów zasądzonych na rzecz jego trójki dzieci z poprzedniego małżeństwa. Uczestnicy postepowania zgodnie przyjęli, że na ten cel wydatkowana została kwota 83 700 zł.
Uczestnik postepowania od początku wnosił o oddalenie wniosku w tym zakresie podnosząc, że wnioskodawczyni w chwili zawierania związku małżeńskiego wiedziała , że uczestnika obciąża obowiązek alimentacyjny i wtedy ta kwestia nie stanowiła dla niej problemu.
Także w tym zakresie sąd podziela stanowisko wyrażone przez sąd pierwszej instancji przy pierwszym rozpoznaniu sprawy. Wiedza wnioskodawczyni w chwili zawierania przez strony związku małżeńskiego co do ciążącego na uczestniku obowiązku alimentacyjnym nie może czynić niezasadnym jej wniosku złożonego w trakcie podziału majątku o rozliczenie takich nakładów. W zaistniałej sytuacji nastąpiło przesunięcie majątkowe z majątku wspólnego stron do majątku osobistego uczestnika postepowania , który korzystając ze środków stanowiących majątek wspólny pokrywał swoje osobiste zobowiązania. Dopóki istniało orzeczenie sądu nakazujące uczestnikowi realizację obowiązku alimentacyjnego, nie miał on możliwości uchylenia się od tego obowiązku , bez narażenia się na postępowanie egzekucyjne, a jednocześnie K. R. nie wykazał, aby obowiązek ten realizował ze środków stanowiących jego majątek osobisty.
Kolejnym nakładem z majątku wspólnego stron na majątek osobisty uczestnika były środki wydatkowane na nieruchomość położoną w Z., przy ul. (...) , w której uczestnik postępowania prowadził działalność gospodarczą w postaci (...)
Zakres poczynionych w ten sposób nakładów sprowadzał się do nasadzenia roślin, wykonania ogrodzenia, powiększenia pomieszczenia, malowania pomieszczeń i montażu urządzenia klimatyzacyjnego.
Uczestnik postępowania sprzeciwiał się ich rozliczeniu wskazując, że były to nakłady konieczne i zostały poczynione na składnik majątku osobistego przynoszący dochód , który zasilał majątek wspólny.
Zdaniem sądu nakłady te nie miały charakteru nakładów koniecznych, albowiem takimi są jedynie nakłady niezbędne do utrzymania rzeczy w stanie przydatnym do umówionego użytku. Charakter w/w nakładów poczynionych na nieruchomości przy ul. (...) zdecydowanie przeczy tej definicji.
Sąd podziela przy tym stanowisko wyrażone w sprawie INs 781/08, że pomimo określenia nakładu w postaci malowania pomieszczeń , jako nakład krótkotrwały należało uwzględnić go przy rozliczeniu , gdyż wydatkowane zostały na ten cel konkretne środki z majątku wspólnego.
Wartość nakładów na nieruchomość przy ul. (...) ustalona została przez biegłego sądowego z dziedziny budownictwa i wynosi 31 026,62 zł ( k. 1102 ) . Taką kwotę sąd przyjął do rozliczenia , albowiem uczestnicy postępowania uznali tą wartość (k.1463, 1470, 1472 akt).
Sumując zatem nakłady i wydatki z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika postępowania, tj. z tytułu alimentów oraz na nieruchomość przy ul. (...), sąd ustalił ich wysokość na kwotę 114 726,62 zł. (pkt. VI postanowienia).
Sąd uznał za nieuzasadnione domaganie się przez wnioskodawczynię ustalenia , iż zakupione przez uczestnika postępowania w trakcie trwania wspólności majątkowej wyposażenie (...) o łącznej wartości 35 441,17 zł stanowiło nakład z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika i zasadzenie z tego tytułu na rzecz wnioskodawczyni kwoty 17 720, 58zł. Wnioskodawczyni powołała się na wykaz środków trwałych przedłożony przez uczestnika postępowania (k. 1416).
Ustosunkowując się do tego roszczenia sąd w pierwszej kolejności zwraca uwagę, że znajdujące się w wykazie środków trwałych urządzenie klimatyzacyjne oraz „budowla”, która jest ogrodzeniem zostały już rozliczone przez biegłego G. K.. Po drugie , jak już wyżej wskazano, nie rozlicza się nakładów i wydatków, które są konieczne i zostały poczynione na przedmioty majątkowe przynoszące dochód.
Biorąc pod uwagę, że pozostałe zakupione w okresie wspólności majątkowej przedmioty stanowiące wyposażenie gabinetu lekarskiego, to telefony komórkowe, komputery, kanapa i fotel oraz m. kasa fiskalna, to zdaniem sądu mając na względzie charakter tej działalności, która polega na przyjmowaniu znacznej ilości pacjentów, dla których trzeba prowadzić odpowiednią dokumentację , których także przyjmuje się prywatnie, czasem w sytuacjach nagłych i którzy spędzają czas nie tylko w gabinetach, ale i w poczekalni i z którymi trzeba nawiązywać kontakt telefoniczny, wydatki na te przedmioty należy uznać za konieczne dla funkcjonowania działalności gospodarczej uczestnika postępowania. Bezsporne zaś pozostaje , że gabinety lekarskie uczestnika postępowania przynosił dochód, który wchodził do majątku wspólnego.
Bezzasadny okazał się również wniosek M. R. (1) o rozliczenie nakładów jakie uczestnik postępowania dokonał w latach 2004-2005 z majątku wspólnego na nieruchomość przy ul. (...) należącą do byłej żony uczestnika – M. R. (2). Obejmowało to odświeżenie całego domu, wyremontowanie podłogi i schodów, adaptację garażu na pomieszczenie mieszkalne w łącznej kwocie 100 000 zł.
Wprawdzie Sąd Najwyższy dopuszcza rozpoznawanie takich roszczeń w toku postępowań o podział majątku (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 1970 r., III CZP 18/70, OSNCP 1971, nr 2, poz. 18, z dnia 19 grudnia 1973 r., III CZP 65/73, OSNCP 1974, nr 10, poz. 164 i z dnia 11 maja 1978 r., III CZP 103/77, OSNCP 1979, nr 1, poz. 4), to jednak na wnioskodawczyni spoczywał ciężar wykazania istnienia tych wydatków z majątku wspólnego oraz ich wysokości.
Zdaniem sądu zaoferowane w tym zakresie dowody w postaci zeznań świadków B. N. i M. R. (2) nie mogą stanowić podstaw do dokonania jakichkolwiek rozliczeń.
Świadek B. N. zeznała (k. 1433- 1434 w zw. z k. 614 akt) , że na prośbę K. R. dokonała nasadzeń roślin wokół domu M. R. (2) i w skrzynkach kwiatowych. Prace te miały związek z uroczystością komunijną córki uczestnika postępowania. Nie potrafiła jednak podać dokładnej kwoty jaką otrzymała z tego tytułu a tym bardziej okazać rachunków związanych z wykonaniem tej usługi. Znamienne jest też, że świadek słuchana przy pierwszym rozpoznaniu sprawy zeznała, że za trzy nieruchomości jakie obsadzała roślinami na zlecenie K. R. (gabinet przy ul. (...), nieruchomość w N. i przy ul. (...)) otrzymała wynagrodzenie w wysokości ok. 3 000zł, a przy ponownym rozpoznaniu sprawy kwota ta jej zdaniem dotyczyła tylko domu przy Bursztynowej.
W zakresie prac budowalnych świadek stwierdziła jedynie, że uczestnik chwalił się że robi remont- wymienia podłogi i schody, odświeża budynek i robi pokój z garażu. Świadek widziała jedynie bałagan w salonie i drewniane schody w budynku.
Okolicznościom tym zaprzeczyła M. R. (2) (k. 1434- 1435), która jednoznacznie stwierdziła, że dom jest i był jedynie jej własnością i wszelkie inwestycje budowlane są wykonywane na jej zlecenie i z jej środków, przy wsparciu jej rodziców. Świadek zaprzeczyła jakoby w domu były remontowane podłogi czy schody – są to elementy drewniane, które nie były wymieniane . Jeśli chodzi o rośliny, to potwierdziła, że prosiła uczestnika o zlecenie prac- z racji łączących go ze świadkiem N. i jej byłym mężem relacji liczyła na korzystną cenę za wykonanie usługi, jednak koszty z tym związane pokrywała z własnych środków , które jedynie przekazała K. R. do rozliczenia ze świadkiem.
Mając na uwadze tak skromy i ogólny materiał dowodowy w zakresie wniosku M. R. (1), sąd nie znalazł podstaw do rozliczenia nakładów z majątku wspólnego na nieruchomość należącą do M. R. (2) położoną w Z. przy ul. (...).
Wnioskodawczyni nie wykazała również jakoby poniosła nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny małżonków w ten sposób, że kwota 26 000 zł uzyskana ze sprzedaży należącej do niej działki w D. oraz 55 000 zł ze sprzedaży należącego do niej samochodu osobowego M. (...) została przeznaczona na majątek wspólny.
Po pierwsze wnioskodawczyni nie wskazuje na jaki majątek miałyby zostać przeznaczone te pieniądze , ograniczając się w czasie przesłuchania (k. 1393 akt) do stwierdzenia, że pieniądze ze sprzedaży działki w D. zostały przeznaczone na zakup działki w N.. Po drugie poza aktem notarialnym sprzedaży w/w nieruchomości w D. wnioskodawczyni nie przedkłada żadnych dokumentów, np. wyciągów z kont, rachunków, które miałyby obrazować przeznaczenie nie małej kwoty 26 000zł. Ma to istotne znaczenie w świetle jednoznacznego stwierdzenia uczestnika, że wnioskodawczyni nie zainwestowała w nieruchomość w N. żadnych własnych środków, a pieniądze ze sprzedaży działki w D. przeznaczyła na kupno i utrzymanie konia, sprzęt jeździecki oraz własne potrzeby. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że prawo użytkowania wieczystego działki w D. wnioskodawczyni zbyła w kwietniu 2006r. (k. 159-160) , zaś działka w N. została zakupiona w 2004r.
Z kolei jeśli chodzi o samochód M. (...), to materiał dowodowy wskazuje , że nie był on własnością M. R. (1).
Świadek K. J. – przyjaciel rodziny wnioskodawczyni – zeznał (k. 707 akt), że samochód M. został przekazany przez matkę wnioskodawczyni do używania obojga uczestników postępowania, a zatem jako własność B. R. nie podlega on rozliczeniu w toku niniejszego postępowania. Prawo własności B. R. do tego pojazdu potwierdził również T. R. – brat wnioskodawczyni podczas przesłuchania na rozprawie w dniu 24.02.2011r. ( k. 617 akt).
Przy tak ustalonym składzie majątku wspólnego i jego wartości oraz nakładach i wydatkach z majątku wspólnego na majątki osobiste i z majątku osobistego uczestnika postępowania na majątek wspólny sąd dokonała rozliczenia pomiędzy małżonkami.
Z kwoty 2 260 000zł uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości wspólnej w N., po spłacie kredytu hipotecznego w M. Banku przez kupujących (1 246 973,61zł – taka kwota została rzeczywiście przelana na konto banku mimo, że w akcie notarialnym jest zapis o kwocie 1 246 973,59zł) , pozostała kwota 1 013 026,39zł , z której każdemu z małżonków powinna przypaść połowa, a zatem po 506 513, 19 zł . Ponieważ wnioskodawczyni otrzymała jedynie kwotę 100 000zł uczestnik powinien jej zwrócić kwotę 406 513,19 zł.
Z tytułu podziału składników majątkowych opisanych w pkt. II postanowienia wnioskodawczyni otrzymała majątek o wartości 3 302,77zł, zaś uczestnik postepowania – o wartości 388 636,24 zł. W celu wyrównania udziałów powinien zwrócić wnioskodawczyni kwotę 192 666,73 zł.
Z tytułu nakładów poniesionych na nieruchomość uczestnika przy ul. (...) oraz z tytułu rozliczenia należności alimentacyjnych regulowanych przez uczestnika w czasie trwania wspólności majątkowej K. R. powinien zwrócić wnioskodawczyni połowę kwoty wskazanej w pkt. VI postanowienia, tj. 57 363,31 zł
Zatem uczestnik postępowania powinien przekazać wnioskodawczyni kwotę 656 543,23 zł.
Z kolei wnioskodawczyni powinna zwrócić uczestnikowi postepowania połowę należności związanych z dokonanymi przez niego spłatami kredytów , tj. 422 672,39 zł oraz połowę nakładów na jej majątek osobisty w J., tj. 117 110,84 zł. Czyli łącznie M. R. (1) powinna zwrócić uczestnikowi postępowania kwotę 539 782,23 zł .
Po zbilansowaniu obu należności sąd zasądził od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 116 761 zł (pkt. VII postanowienia).
Ponieważ uczestnicy postępowania, reprezentowani przez profesjonalnych pełnomocników nie wnosili w jakich terminach ma być dokonana spłata , sąd w orzeczeniu nie określił tych terminów co oznacza, że należność staje się wymagalna z chwilą uprawomocnienia orzeczenia.
O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o przepis art. 520§2 k.p.c w zw. z art. 108§1 k.p.c. Zdaniem sądu biorąc pod uwagę zgłaszane przez strony roszczenia i stanowiska w zakresie składu majątku wspólnego i sposobu jego podziału w stosunku do uwzględnionych przez sąd roszczeń, należy uznać, że każdy z uczestników postępowania powinien ponieść połowę kosztów postępowania, zaś szczegółowe ich wyliczenie sąd pozostawił referendarzowi sądowemu, co nastąpi po uprawomocnieniu orzeczenia.
Na postanowienie Sądu Rejonowego w Zielonej Górze z dnia 18.01.2016r w przedmiocie sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej i rachunkowej zażalenie wniósł uczestnik postępowania K. R., zarzucając obrazę art.350 kpc poprzez dokonanie niedopuszczalnej, w trybie „sprostowania” - zmiany rozstrzygnięcia - stanowiącą faktyczną zmianę istotnych części postanowienia z dnia 21 grudnia 2015r, które w tej sytuacji winno podlegać jedynie kontroli zaskarżenia środkiem odwoławczym postanowienia wydanego in meritii w dniu 21.12.2015roku , mającą wpływ na treść rozstrzygnięcia obrazę (art.238 § 2 kpc poprzez brak wyraźnego oraz czytelnego wskazania przez Sąd w uzasadnieniu skarżonego postanowienia – których dokładnie wyliczeń dotyczą sprostowane przez Sąd błędy
rachunkowe, co za tym idzie brak możliwości kontroli weryfikacji postanowienia pod kątem jego prawidłowości.
Na postanowienie Sądu Rejonowego w Zielonej Górze z dnia 21.12.2015r apelację wniósł uczestnik postępowania K. R., skarżąc je w całości.
Zaskarżonemu orzeczeniu uczestnik zarzucił mające wpływ na treść rozstrzygnięcia naruszenie przepisów prawa procesowego tj.
• art. 684kpc. w zw. z art. 688kpc. art. 618§ 2 i 3 kpc. i art. 567§ 1kpc w zw. z art.
130 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc. poprzez:
- całkowite pominięcie przez Sąd wniosku uczestnika złożonego w piśmie procesowym z dnia 9.03.2014 roku ( k. 1196 ), o rozliczenie, poza zobowiązaniami kredytowymi - również nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny stron, tj. na nieruchomość w 'N., pomimo przeprowadzenia w tym zakresie dowodu z przesłuchania uczestnika, a które to nakłady zwiększały wartość tej nieruchomości w, chwili sprzedaży, w dniu 13.09.2010roku, pomimo, iż wnioskodawca w toku postępowania wykazał nakłady na powyższą nieruchomość w kwocie nie mniejszej niż 625.000 zł)
- bezpodstawne przyjęcie przez Sąd do majątku wspólnego stron kwoty nadwyżki w wysokości 1.217.979 zł. stanowiącej różnicę pomiędzy wartością nieruchomości w N. według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej 13.09.2007 roku a wartością uzyskaną w ramach sprzedaży nieruchomości rtj. dnia 13.09.2010roku, która to różnica stanowiła bezspornie nakład poczyniony przez uczestnika z majątku osobistego na majątek wspólny stron;
- nieuwzględnienie przez Sąd I instancji, a w konsekwencji _ niewłaściwe ustalenie kwoty nakładów, poczynionych uczestnika z majątku osobistego na majątek wspólny poprzez nieuwzględnienie, przy ustalaniu wartości nieruchomości położonej w N., a zbytej za kwotę 2.260.000 zł. nakładów zwiększających wartość powyższej nieruchomości poczynionych przez uczestnika postepowania, po dniu 13.09.2007 roku z jego majątku odrębnego, a zwiększających jej wartość o kwotę 1.217.979 zł. '
- pominięcie przez Sąd oświadczenia wnioskodawczyni złożonego na rozprawie w dniu 22.07.2010roku ( k. 510 akt) w którym wnioskodawczyni nie kwestionowała, iż uczestnik faktycznie po dniu 13.09.2007roku czynił nakłady na nieruchomość w N. zwiększające jej wartość wyłącznie ze swojego majątku odrębnego;
- bezpodstawne nieuwzględnienie przez Sąd nakładu poczynionego przez uczestnika z majątku odrębnego na majątek wspólny stron w postaci spłaty wspólnego kredytu zaciągniętego obie strony w Banku (...) na łączną kwotę 91 (...) zł pomimo, iż kredyt ten został zaciągnięty przez obie strony - stanowiąc tym samym wspólne zobowiązanie zarówno wnioskodawczyni jak i uczestnika;
- pominięcie oraz nieuwzględnienie przez Sąd - dokumentacji złożonej w toku postępowania, zgodnie z zobowiązaniem Sądu przez uczestnika w zakresie stanu nieruchomości położonej w N. – według stanu na dzień wyceny nieruchomości dokonanej przez biegłego
rzeczoznawcę w dniu 2009 roku, a następnie dokumentacji obrazującej stan nieruchomości na dzień dokonania jej sprzedaży tj. 13.09.2010 roku, z której wynika, iż w okresie od dnia dokonania wyceny przez biegłego do dnia sprzedaży nieruchomości, jej stan uległ zmianie wobec wyłączonych nakładów poczynionych przez uczestnika z jego majątku odrębnego.
II. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.
1. art. 156 ust.3 ustawy -o gospodarce nieruchomościami poprzez nieuwzględnienie przez Sąd obowiązku uaktualnienia opinii sporządzonej przez biegłego rzeczoznawcę w dniu 15.06.2009 roku, a tym samym pozbawienie uczestnika skutecznej możliwości zakwestionowania dotychczasowych ustaleń w zakresie wartości nieruchomości, tym bardziej, iż wobec ostatniego zobowiązania Sądu, skierowanego pod rygorem pominięcia - strony miały się wypowiedzieć czy kwestionują wartość nieruchomości wynikającej z opinii biegłego czy też nie.
2. art. 45 § 1 i 2 krio w zw. z art 46 krio oraz w zw. z art, art. 1035 kc oraz art. 210 k.c.
poprzez:
• błędną wykładnię polegającą na uznaniu, iż w rozumieniu niniejszych przepisów uczestnik poczynił z majątku osobistego na majątek wspólny jedynie nakłady w wysokości 845.344,79 zł, podczas gdy łączna wartość nakładów uczestnika z majątku osobistego na majątek wspólny stron wynosiła 2.154.323,79 zł ( 845.344,79 zł. tytułem spłaconych zobowiązań kredytowych - k. 30 uzasadnienia, 91.000 zł. zobowiązanie wobec CitiBank,1.217.979 zł. kwota nakładów zwiększających wartość nieruchomości w N. od dnia ustanowienia rozdzielności majątkowej do dnia sprzedaży nieruchomości ), i w takiej wysokości nakłady te powinny być rozliczane przy podziale majątku wspólnego małżonków,
• błędne uznanie przez Sąd, iż różnica wartości nieruchomości położonej w N. wynikająca z wartości nieruchomości oszacowanej przez biegłego, tj. kwoty 1.042.021 zł. a wartości uzyskanej w wyniku sprzedaży nieruchomości, tj. kwoty 2.260.000 zł. ( tj. kwota 1.217,979 zł. )
stanowiła majątek wspólny małżonków podlegający podziałowi:
• nierozliczenie nakładów z majątku odrębnego uczestnika na majątek wspólny stron - zobowiązanie w Banku (...) w wysokości 91.000 zł;
• nierozliczenie nakładów a tym samym odmowę zasądzenia od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika połowy nakładów poczynionych z majątku odrębnego uczestnika na nieruchomość w N. po dniu 13.09.2007 roku, co do kwoty 1.217.979 zł;
Mając na uwadze powyższe, na zasadzie art. 368§1 pkt 5 kpc wniósł o:
I. zmianę zaskarżonego postanowienia, poprzez:
1. wyeliminowanie z pkt. II litery a i przyjęcie łącznej wartości składników majątkowych na kwotę 391.939,01 zł., ustalenie, iż uczestnik poniósł nakłady i wydatki z majątku osobistego na majątek wspólny w łącznej wysokości 936.344,79 zł. i w konsekwencji zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwoty 341.680,53 zł.: ewentualnie
2. w przypadku uwzględnienia wartości składnika w postaci nieruchomości w N. na kwotę 2.260.000 zł, zmianę zaskarżonego postanowienia w pkt. IV, poprzez ustalenie, iż uczestnik poniósł na majątek wspólny stron ( zobowiązania kredytowe stron, nieruchomość w N. ) nakłady w łącznej kwocie 2.154.323,79 zł, uchylenie pkt. VII postanowienia i zasądzenie od
wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwotę 950.670,03 zł. tytułem spłat i dopłat
w majątku wspólnym, ewentualnie;
3. uchylenie zaskarżonego postepowania i przekazanie sprawy Sadowi I Instancji do
ponownego rozpoznania.
Postanowieniem z dnia 27.04.2016r Sąd Okręgowy w Zielonej Górze ( syg.akt VI Cz 130/16) oddalił zażalenie uczestnika K. R. na postanowienie Sądu Rejonowego w Zielonej Górze z dnia 18.01.2016r.
Wnioskodawczyni w odpowiedzi na apelację wniosła o oddalenie apelacji uczestnika w całości i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej według norm przepisanych.
Po rozpoznaniu apelacji
Sąd Odwoławczy zważył co następuje:
Apelacja uczestnika postępowania nie zasługuje na uwzględnienie z powodu bezzasadności zarzutów w niej zawartych.
Zgodnie z art. 382 k.p.c. Sąd Odwoławczy orzeka na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji i w postępowaniu apelacyjnym. Uczestnik postępowania w apelacji nie wskazał nowych faktów i dowodów na ich poparcie, toteż apelację rozpoznano na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu pierwszo instancyjnym.
Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i trafnie ocenił ich prawne konsekwencje, a Sąd Okręgowy ustalenia te i ich ocenę podzielając w całości przyjmuje za własne.
W szczegółowym i obszernym uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał na podstawie ustaleń faktycznych oraz przyczyny , dla których jednym dowodom dał wiarę a niektórym z nich odmówił tego przymiotu. Wobec zarzutom apelacji Sąd Rejonowy nie dopuścił się uchybień prawa materialnego i procesowego .
Zarzuty apelacji sprowadzają się jedynie do polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego , a jako nie uzasadnione nie zasługują na uwzględnienie.
Ustosunkowując się do zarzutów podniesionych w apelacji należy stwierdzić, iż prawidłowo Sąd Rejonowy wskazał , iż o zwrocie wydatków i nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny orzeka sąd wyłącznie na wniosek, a nie z urzędu. Roszczenia te nie wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków tym samym, jeżeli wnioskodawca domaga się ich zwrotu w swej apelacji, to winien był już w toku przewodu przed sądem pierwszej instancji dokładnie określić te żądania, zgodnie z art, 187§ 1 pkt 1 KPCw zw, z art, 13 § 2 KPC, nie zaś czynić z apelacji remedium na swe uprzednie zaniechanie.
Do rozpatrzenia tegoż żądania mają zastosowanie przepisy postępowania procesowego, czego konsekwencją jest także obowiązek rozstrzygnięcia przez sąd o całości tak zgłoszonego żądania w sposób pozytywny lub negatywny (vide Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 15 października 2015 III CSK 195/15, III CSK 195/15), Skarżący stara się dowieść w apelacji iż wniosku o rozliczenie nakładów z jego majątku osobistego na majątek wspólny nieruchomość w N. - należało doszukiwać się w jego ogólnych konstatacjach.
Wszak sama wnioskodawczyni już w swej apelacji od uchylonego postanowienia wskazywała na brak o procesowej przesłanki dla uwzględnienia roszczenia uczestnika, albowiem nie złożył on stosownego wniosku, a jak się okazało nie uskutecznił go również przy ponownym rozpoznaniu sprawy.
Wymóg złożenia wniosku warunkujący wszczęcie postępowania w tym zakresie obciążał uczestnika, a w spełnieniu tych wymagań sąd nie mógł uczestnika wyręczyć. Inicjatywę apelującego uznać należy tym samym za zmianę przedmiotową żądania, która z mocy przepisu art.383 KPC nie jest dopuszczalna na etapie postępowania odwoławczego.
Odnosząc się kolejno do zarzutów ujętych w pkt I apelacji wskazuje co następuje.
Wbrew zarzutom apelacji podstawa faktyczna rozstrzygnięcia pozostawać powinna w nierozerwalnym związku z roszczeniem, które jest przedmiotem sporu. Dochodzący rozliczenia nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny winien żądanie swe dokładnie określić zarówno po względem podmiotowym, jak i przedmiotowym.
W żądaniu tym powinien wskazać, jakiego tenoru postanowienia oczekuje od sądu.
Skarżący zarzucił całkowite pominięcie przez Sąd wniosku złożonego przez niego w piśmie
procesowym z dnia 09,03,2014 roku, podczas gdy w przywołanym piśmie w kontekście składnika majątku wspólnego stron - tj. nieruchomości w N. wniósł on zaiste o „rozliczenie poprzez zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwoty stanowiącej ½ dokonanej spłaty kredytu” oraz rozliczenie trzech "następujących wpłat", a stanowiących rzekome nakłady na tę nieruchomość tj. "wpłat" pochodzących ze sprzedaży mieszkania przy ul. (...), ze sprzedaży samochodów a. (...) i B. (...). Nie ulega jednak wątpliwości, że tak przestawione Sądowi pierwszej instancji do rozpoznania żądanie nie mogło
być uznanym za wniosek dotyczący roszczenia o zwrot równowartości pieniężnej nakładów na majątek wspólny poczynionych z majątku odrębnego uczestnika, w zakresie, jaki miałyby być one nakładami „zwiększającymi wartość nieruchomości”.
Uszło również uwadze skarżącego, że w podstawie faktycznej owych „wpłat” leżały środki pochodzące ze zbycia składników majątkowych wchodzących w skład majątku wspólnego stron a nie majątku osobistego uczestnika postępowania a jednocześnie w zaskarżonym przez uczestnika postanowieniu zaliczone , jako wchodzące w skład majątku wspólnego w pkt. II d),e),i), tudzież kredyt zaciągnięty w związku z budową domu w N. spłacony został ze środków, które pochodziły ze zbycia tegoż składnika majątku wspólnego stron.
Tak sformułowane przez uczestnika żądnie oznacza, że dochodzić chciałby on rozliczenia nakładów nakładów z majątku wspólnego na majątek wspólny lub zgodnie najwidoczniej z autorską zasadą surogacji do swego majątku osobistego zalicza on wszystkie przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku wspólnego.
Wbrew twierdzeniom uczestnika również i jego zeznania w charakterze strony nie mogą być
uznane za złożenie wniosku o rozliczenie nakładów. Przede wszystkim nie przyjęły one
właściwej formy, nadto nie określił on nigdy przedmiotu tych nakładów, a jednocześnie nie
sformułował żądania zasądzenia zwrotu ich równowartości. Nie można pominąć też faktu,
iż skarżący był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, który również zachował
pełną autonomię w zgłoszeniu formalnego wniosku o rozliczenie tych nakładów, a zarazem
wniosków dowodowych dla wykazania ich wartości. Również przy ponownym rozpoznaniu
sprawy, w piśmie z dnia 16.02.2015 roku pełnomocnik ograniczył się jedynie do stwierdzenia,
iż "nie powielając dotychczasowego stanowiska przedstawionego w sprawie", w całości
podtrzymując stanowisko sprecyzowane z kolei "w piśmie z dnia 12.04.2014 roku", także nie
zgłaszając przedmiotowego żądania.
Jak Sąd słusznie zauważył w uzasadnieniu postanowienia, sam wniosek uczestnika o przyjęcie równowartości nieruchomości w N. na kwotę tj. 1.042.000 zł nie mógł zostać zinterpretowany, jako wniosek o zwrot nakładów.
Dokładnie określone przez stronę żądanie zakreśla granice rozpoznania i rozstrzygnięcia
sprawy przez Sąd. Zakaz orzekania ponad żądanie, będący przejawem zasad dyspozycyjności
i kontradyktoryjności, oznacza, że o treści postanowienia zarówno w sensie pozytywnym, jak
i negatywnym decyduje żądanie strony. Sąd nie może zasądzać, czego innego od tego, czego
żądały strony, więcej niż żądały, ani na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez nie.
Skądinąd w zakresie żądania rozliczenia nakładów i wniosku, którego złożenie uczestnik
sobie nieprawdziwie przypisuje, nie przejawił on w najmniejszym stopniu inicjatywy
dowodowej dla wykazania tych okoliczności, które stanowić powinny podstawę do ustalenia
nakładów. Według powszechnie przyjętej metodologii wyceny nakłady na nieruchomość,
wycenia się po ich wyodrębnieniu z wartości nieruchomości, analizując je według zasad
rynkowych po wcześniejszym ustaleniu okresu, w którym ich dokonano, oraz ich zakresu
rzeczowego. Również obowiązujące regulacje prawne nie pozwalają na stosowanie odmiennej
metody wyceny nakładów od przewidzianej w §35 Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie
wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego z dnia 21 września 2004 r. (Dz.U.
Nr 207, poz. 2109).
To na uczestniku ciążył obowiązek określenia zakresu rzeczowego tych nakładów tzn., na
czym by miały one polegać i jaka była wg niego ich poszczególna wartość. Nie zaoferował
również na te okoliczności żadnych środków dowodowych, w szczególności nie przedstawił
chociażby rachunków czy faktur na zakup materiałów budowlanych, kosztów robocizny,
jednocześnie nie zgłosił wniosku o dowód z opinii biegłego, który jawił się tu, jako nieodzowny.
Nie sposób, zatem usankcjonować gołosłownych twierdzeń uczestnika postępowania,
iż dokonał on nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny po dniu 13.09.2007r., przy
jednoczesnym braku wiarygodnej podstawy dowodowej .
Godzi się zarazem zauważyć, iż gdyby nawet uczestnik postepowania złożył stosowny wniosek
o zwrot nakładów i wydatków dokonanych na nieruchomość w N., to z racji ich nieudowodnienia podlegałby on z kolei oddaleniu.
Kolejno uczestnik zarzuca Sądowi bezpodstawne przyjęcie do majątku wspólnego stron "kwoty nadwyżki" ze sprzedaży nieruchomości w N., która jego zdaniem stanowiła różnicę pomiędzy wartością nieruchomości, a wartością uzyskaną z jej sprzedaży a która to wg uczestnika stanowiła jego nakłady.
Należy zauważyć, że jak słusznie zauważył Sąd pierwszej instancji, że cena sprzedaży nieruchomości w N. jest ceną, jaką zapłacił konkretny nabywca i ma się nijak do wyceny biegłego dokonanej w oparciu o rynek nieruchomości podobnych. Cena zaoferowana przez nabywcę nieruchomości nie jest odzwierciedleniem wartości nakładów poniesionych na tę nieruchomość, gdyż nabywcy z reguły nie akceptując wszystkich elementów wykończenia czy wystroju, w konsekwencji dokonują ich zmian pod własne potrzeby i gusta. Nie polegają również na prawdzie twierdzenia uczestnika, iż wykazał on tym samym poniesienie nakładów na nieruchomość w N. w kwocie 1.217.979 zł. Co więcej, materiał zgromadzony w sprawie nie dawał podstaw do ustalenia jakiegokolwiek zakresu rzeczowego nakładów czy wydatków, a jednocześnie nie pozwalał na ustalenie źródeł ich ewentualnego finansowania w majątku osobistym uczestnika tym bardziej, iż deklarował on zarazem, że inwestycję tę finansował ze zbycia szeregu składników majątku wspólnego stron.
W tym stanie rzeczy, uczynienie wewnętrznie sprzecznych twierdzeń uczestnika postepowania za jakikolwiek punkt odniesienia dla ewentualnej oceny innych dowodów, dyskwalifikowałoby ustalenia faktyczne dokonane w oparciu o nie.
W dalszej kolejności skarżący zarzucił nieuwzględnienie nakładu poczynionego prze uczestnika z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci splata kredytu w Banku (...) na łączną kwotę 91.000 zł. W uzasadnieniu swej apelacji uczestnik uznał to za niezrozumiałe i sprzeczne z zebranym materiałem dowodowym, bowiem na rozprawie w dniu 26.05.2015 roku wskazał przecież, że środki pochodzące z tego kredytu przeznaczył na spłatę innych wcześniejszych zobowiązań.
Zupełnie słusznie Sąd pierwszej instancji nie dokonał rozliczenia tego kredytu, gdyż tydzień po zawarciu przez uczestnika umowy kredytowej strony ustanowiły rozdzielność majątkową. Zaciągnięty kredyt został w całości podjęty i wykorzystany przez uczestnika, natomiast ten po raz kolejny nie przedstawił żadnego dowodu na prawdziwość zgłaszanych twierdzeń, w tym faktycznego wykorzystania kredytu. Brak jest zatem dowodu, co zauważa Sad pierwszej instancji, że kredyt ten został wydatkowany na majątek wspólny, a nie osobisty uczestnika.
Odnosząc się kolejno do zarzutów ujętych w pkt II apelacji należy stwierdzić, iż skarżący czyni zarzut z nieuwzględnienia przez Sąd obowiązku uaktualnienia opinii sporządzonej przez biegłego rzeczoznawcę w dniu 15.06.2009 roku, co pozbawiło go jak twierdzi możliwości zakwestionowania dotychczasowych ustaleń co do wartości nieruchomości w N.. Zarzut ten jednak mógłby być o tyle trafny, o ile operat ten stanowiłby podstawę ustaleń faktycznych przyjętych prze Sąd pierwszej instancji za podstawę wydanego postanowienia. Brak potwierdzenia aktualności operatu szacunkowego jest uchybieniem, ale wyłącznie w sytuacji gdy stanowi on podstawę wyceny nieruchomości, gdyż taka wycena :[11ogłabybyć na chwilę orzekania niezgodna z rzeczywistym stanem rzeczy.
Jako że Sąd pominął w podstawie swoich ustaleń, zakładając nawet iż nieaktualny już na operat szacunkowy, to nie mógł naruszyć art. 156 ust. 3 i ust. 4 ustawy z 21 sierpnia 1997 r.o gospodarce nieruchomościami (tj. Dz.U. z 2015 r. poz. 782), gdyż w konsekwencji operat , nie został wykorzystywany do celu, dla którego został sporządzony.
Uczestnik postępowania zdaje się też nie zauważać także, iż w toku sprawy z determinacją bronił słuszności opinii biegłego z dnia 15.06.2009 roku, a po wezwaniu przez Sąd do zajęcia stanowiska w tym zakresie, nie wnosił do niej żadnych zastrzeżeń. Tym samym zarzut apelacji uczestnika wywołany został wyłącznie niekorzystnym w jego odczuciu rozstrzygnięciem Sądu pierwszej instancji, a oderwany jest od meritum przyjętych przez Sąd ustaleń faktycznych. W uzasadnieniu postanowienia Sąd dał jasny wyraz temu, iż z racji braku wiarygodnych dowodów przeciwnych, do majątku wspólnego przyjęta musi zostać równowartość ceny rynkowej, jaką uczestnicy postępowania otrzymali za nieruchomość w N. z jej sprzedaży w toku niniejszej sprawy.
Także i w tych zarzutach uczestnik postepowania stara się po raz kolejny przemycić fałszywą tezę o "różnicy w wartości nieruchomości" w N. wynikającej z jego rzekomych nakładów na tę nieruchomość, po raz kolejny nie określając, o jakie nakłady tak naprawdę chodzi. Taka konkluzja apelacji wywołuje poważne wątpliwości, co do prawidłowości będącego jej podstawą poglądu, skoro skarżący zakłada konstrukcję praktycznie niewzruszalnego domniemania faktycznego, u postaw, którego leżą fakty niedowiedzione i nieustalone.
Mając na uwadze powyższe oraz wobec braku przyczyn które należy brać pod uwagę z urzędu należało apelację oddalić ( art. 385 kpc). O kosztach orzeczono po myśli art. 520 § 3 kpc oraz art. 98 kpc w zw z art. 13 § 2 kpc.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Zielonej Górze
Osoba, która wytworzyła informację: Jolanta Kurzawińska-Pasek, Arkadiusz Opala , Joanna Klimek-Zielińska
Data wytworzenia informacji: