Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

UZASADNIENIE

Pozwem z 17 sierpnia 2018r. powód A. P., a pozwem
z 26 września 2018r. powód K. S., wnieśli o zasądzenie od pozwanego – Lasów Państwowych Ośrodka (...) w Ś. na swoją rzecz odprawy pieniężnej w wysokości równowartości trzymiesięcznego wynagrodzenia
z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika oraz jednorazowej dodatkowej tytułem odprawy pieniężnej w kwocie 50.000 złotych zgodnie z §34a 1b (...) dla pracowników (...) Lasy Państwowe wraz z odsetkami od dnia 1.10.2017r. do Pozwem dnia zapłaty. Wnieśli również o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwów powodowie wskazali, że byli zatrudnieni u pozwanego
od lipca 1998r. do 30 27.03.2017r. przez pracodawcę piśmie, powód uczynił adnotację, że nie zgadza się na przejście do pracy na obręb B. z uwagi na odległość, czas oraz sytuację rodzinną”. Powód K. S. podobne oświadczenie otrzymał
29 czerwca 2017r. Propozycja pracodawcy dotyczyła zmiany miejsca wykonywania pracy na oddalone od pierwotnego o 25 km Gospodarstwo (...). Powodowie wskazali, że wezwali pozwanego do zapłaty należnej na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 10 ustawy z 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Podkreślili, że odmowa przyjęcia nowych warunków była obiektywnie uzasadniona. Niezależnie od tego powodowie wystąpili o jednorazową dodatkową odprawę pieniężną na podstawie §34a 1b Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe zawartego
24 stycznia 1998r. - po zmianach wprowadzonych protokołem dodatkowym nr 26
z mocą obowiązującą od 1 kwietnia 2017r., którym pozwany został objęty.

W odpowiedziach na pozwy pozwany wniósł o ich oddalenie w całości
i zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu potwierdził dokonanie wypowiedzenia powodom warunków umów o pracę w zakresie miejsca wykonywania pracy i poinformowania powodów, że będą mieli zapewnioną możliwość dojazdu z domu do pracy i z pracy do domu samochodem służbowym. Powodowie na zaproponowane warunki nie wyrazili zgody w związku z czym doszło do ustania stosunku pracy. Z uwagi na dwa wakaty w O. B. pozwany został zmuszony do poszukiwania nowych pracowników. Na jedno ze zwolnionych miejsc zatrudnił pracownika, a drugie dotąd jest nieobsadzone, pomimo aktualnej oferty zatrudnienia.

Wyrokiem z 17.04.2019 roku. Sąd Rejonowy Wydział IV Pracy w Ż., oddalił powództwa i nie obciążył powodów kosztami procesu.

Sąd Rejonowy ustalił

Powód A. P. był zatrudniony u pozwanego od 1 lipca 1998r.
na podstawie umowy o pracę na czas określony a następnie umowy o pracę zawartej 30 września 1999r. na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, na różnych stanowiskach pracy. Jako miejsce wykonywania pracy wskazano w ww. umowach O. Rybacki G..

Powód mieszka w G.. Dojazd do miejsc, w których wykonywał obowiązki pracownicze zajmował mu 10 – 15 minut.

W dniu 20 marca 2017r. pracodawca poinformował powoda, że w związku z przekazaniem do Nadleśnictwa obrębu G. ulegnie za zgodą powoda zmianie punkt dotyczący miejsca pracy i od 1 kwietnia 2017r. będzie teren Gospodarstwa (...). Powód nie wyraził zgody na powyższe, wskazując że: „odległość, czas oraz sytuacja rodzinna (mu) na to nie pozwala”.

Pozwany powierzył powodowi wykonywanie pracy na terenie Gospodarstwa (...) na okres 3 miesięcy od 3 kwietnia 2017r. W dniu 24 kwietnia 2017r. powód zapoznał się z protokołem dodatkowym nr 26 do Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe zawartego 29 stycznia 1998r.

W dniu 29 maja 2017r. powód oświadczył o chęci pozostania w zatrudnieniu u pozwanego w O. B.. Zwrócił się o zrekompensowanie kosztów przejazdu |
z miejsca zamieszkania do miejsca pracy.

W dniu 29 czerwca 2017r. pracodawca wypowiedział powodowi warunki umowy
o pracę w części dotyczącej miejsca pracy, wskazując iż miejscem pracy będzie teren Gospodarstwa (...) i uzasadniając wypowiedzenie wyłączeniem obiektów stawowych Gospodarstwa (...). Jednocześnie wskazał, że w przypadku przyjęcia nowych warunków pracodawca zapewni powodowi możliwość codziennego bezpłatnego używania samochodu służbowego dla celów dojazdów do pracy.

Odległość od miejsca zamieszkania powoda do miejsc w O. B., w których wykonywałby obowiązki pracownicze wynosi od 15 do 25 km. Czas przejazdu samochodem osobowym wynosi ok 30 – 40 minut.

W dniu 14 sierpnia 2017r. powód złożył pracodawcy oświadczenie o odmowie przyjęcia nowych warunków pracy.

Stosunek pracy łączący strony ustał z dniem 30 września 2017r.

Powód K. S. był zatrudniony u pozwanego od 20 lipca 1998r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, na różnych stanowiskach pracy. Jako miejsce wykonywania pracy wskazano w ww. umowie O. Rybacki G..

Powód mieszka w G.. Dojazd do miejsc, w których wykonywał obowiązki pracownicze zajmował mu 10 – 15 minut.

Pismem z dnia 20 marca 2017r. pozwany poinformował powoda, że w związku
z przekazaniem do Nadleśnictwa obrębu G. ulegnie za zgodą powoda zmianie punkt dotyczący miejsca pracy – i od 1 kwietnia 2017r. będzie teren Gospodarstwa (...). Powód nie wyraził zgody na powyższe, „ze względu na odległość, czas oraz sytuacja rodzinna (choroba matki) nie pozwala mu na takie dojazdy”.

Pozwany powierzył powodowi wykonywanie pracy na terenie Gospodarstwa (...) na okres 3 miesięcy od 3 kwietnia 2017r.

W dniu 24 kwietnia 2017r. powód zapoznał się z protokołem dodatkowym nr 26 do Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe zawartego 29 stycznia 1998r.

W dniu 29 czerwca 2017r. pracodawca wypowiedział powodowi warunki umowy o pracę w części dotyczącej miejsca pracy, wskazując iż miejscem pracy będzie teren Gospodarstwa (...) i uzasadniając wypowiedzenie wyłączeniem obiektów stawowych Gospodarstwa (...). Jednocześnie wskazał, że w przypadku przyjęcia nowych warunków pracodawca zapewni powodowi możliwość codziennego bezpłatnego używania samochodu służbowego dla celów dojazdów do pracy.

Odległość od miejsca zamieszkania powoda do miejsc w O. B., w których wykonywałby obowiązki pracownicze wynosi od 15 do 25 km. Czas przejazdu samochodem osobowym wynosi ok 30 – 40 minut.

W dniu 14 sierpnia 2017r. powód złożył pracodawcy oświadczenie o odmowie przyjęcia nowych warunków pracy.

Stosunek pracy łączący strony ustał z dniem 30 września 2017r.

Sąd I instancji zważył, że powództwa obu powodów okazały się niezasadne. W rozpoznawanej sprawie nie był w sprawie sporny fakt zatrudniania powodów przez pozwanego na podstawie umowy o pracę i dokonanie wypowiedzeń zmieniających w zakresie miejsca pracy, których jedyną przyczyna była likwidacja obiektów stawowych na których dotychczas pracowali powodowie, a także nieprzyjęcie proponowanych warunków przez powodów, co skutkowało ustaniem stosunku pracy.

Sporne było, czy do ustania stosunku pracy pomiędzy stronami, doszło wyłącznie z przyczyn leżących wyłącznie po stronie pozwanego i tym samym powodom przysługuje odprawa pieniężna wskazana w art. 10 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90 poz. 844 ze zm.), jak również odprawa na podstawie §34a 1b Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe zawartego 29 stycznia 1998r. - po zmianach wprowadzonych protokołem dodatkowym nr 26 z mocą obowiązującą od 1 kwietnia 2017r., którym pozwany pracodawca został objęty, czy też odmowa powodów przyjęcia zaproponowanych warunków, była współprzyczyną ustania ich stosunków pracy, a tym samym że nie zaistniały przesłanki wskazane w art. 10 ust. 1 ww. ustawy i §34a 1b ww. Układu Zbiorowego i tym samym, że powodowie nie nabyli prawa do dochodzonych odpraw. Sąd Rejonowy, mając na względzie zasadę kontradyktoryjności procesu cywilnego, nie zastępował inicjatywy dowodowej stron własną, opierając ustalenia stanu faktycznego na dowodach przeprowadzonych na wniosek stron, tj. złożonych dokumentach, częściowo zeznaniach powodów i pozwanego oraz zeznań zgłoszonych świadków.

Sąd Rejonowy dał wiarę zeznaniom powoda A. P. odnośnie dotychczas wykonywanej pracy u pozwanego, „automatycznego” otrzymania samochodu służbowego „kiedy dostali przeniesienie”, przekazania od pracodawcy informacji, że samochód służbowy powodowie otrzymają na dojazdy od i do domów od sierpnia, jak również, że przyjąłby nowe warunki, gdyby miał gwarancję „że będzie miał ten samochód służbowy do końca trwania mojej pracy”, nie znajdując podstaw do zakwestionowania ich prawdziwości. Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda, co do wskazanych przez niego przyczyn odmowy przyjęcia nowych warunków – w tym zakresie zeznania powoda były wzajemnie sprzeczne, jak i czasu dojazdu do owego miejsca pracy. Jak wynika z przedłożonych dokumentów oraz zeznań świadków, powodowie dojeżdżaliby w rzeczywistości na dystans od 15km do 25 km (w zależności od obiektów, na których realizowaliby obowiązki pracownicze). Przejazd samochodem osobowym (służbowym – co nie pozostaje bez znaczenia) ww. odcinka drogą publiczną, nawet o złym stanie technicznym nie powinien zajmować więcej niż 30 – 40 minut.

Sąd Rejonowy dał wiarę zeznaniom powoda K. S. w części dotyczącej jego dotychczasowej pracy u pozwanego, jej warunków i charakteru, jak również informacji o „likwidacji G.”, propozycji zakładu co do udostępnienia pojazdu służbowego do dojazdów „do samego domu” oraz motywów odmowy przyjęcia nowych warunków. W tym zakresie zeznania powoda znalazły potwierdzenie w pozostałym zebranym w sprawie materiale dowodowym. Sąd nie miał także podstaw aby kwestionować prawdziwość deklaracji powoda, że „bez względu na to co by pracodawca zaproponował to i tak by tego nie przyjął” /k. 101 akt/. Sąd nie dał wiary tej części zeznań świadka, w których wskazał na bak zapewnienia, że samochód służbowy będzie „na stałe”, jako sprzecznych z treścią oświadczenia pracodawcy.

Sąd I Instancji dał wiarę w całości zeznaniom przedstawiciela pozwanego, nie znajdując podstaw do zakwestionowania ich prawdziwości.

Sąd dał również wiarę zeznaniom świadków E. S., T. A., K. W., M. S., Z. L., R. K., M. M. i K. W., nie znajdując podstaw do zakwestionowania ich prawdziwości. Świadkowie zeznawali zgodnie z własnymi spostrzeżeniami i wiedzą, a ich zeznania w kluczowych kwestiach były zgodne.

Podstawą prawną rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie były przepisy art. 1, art. 10 i art. 8 ust 1 pkt 3 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90 poz. 844 ze zm.) w zw. z art. 70§1 i§2 k.p. oraz §34a lit. 1b Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe z dnia 29 stycznia 1998r. w brzmieniu wynikającym z protokołu dodatkowego nr 26 z 20 marca 2017.

Zgodnie z brzmieniem art. 1 ww. ustawy jej przepisy stosuje się w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Prawo do świadczenia w postaci odprawy na podstawie art. 8 tej ustawy nabywa pracownik, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy, jeśli niedotycząca pracownika przyczyna wypowiedzenia stosunku pracy była wyłącznym powodem zwolnienia pracownika. Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad osiem lat. Z kolei zgodnie z art. 10 ust. 1 przepisy art. 5 ust. 3-6 i art. 8 (ww. ustawy) stosuje się odpowiednio w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, a zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują mniejszą liczbę pracowników niż określona w art. 1.

Nie ulega wątpliwości, że przepisy ww. ustawy stosuje się również w przypadku gdy do rozwiązania stosunku pracy dochodzi w przypadku wypowiedzenia warunków pracy przez pracodawcę i ich nieprzyjęcia przez pracownika. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 08.12.2016r. sygn. akt II PK 262/15 : „Z uwagi na treść art. 42 § 1 k.p., nakazującego odpowiednie stosowanie przepisów o wypowiedzeniu umowy o pracę do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy, zachowują one aktualność także w odniesieniu do wypowiedzenia zmieniającego dokonywanego na podstawie art. 5 ust. 5 w związku art. 10 ust. 1 ustawy z 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Nie ulega również wątpliwości, że warunkiem uzyskania prawa do odprawy na podstawie art. 10 ust. 1 ww. ustawy jest aby nie zaistniały po stronie pracownika jakiekolwiek współprzyczyny rozwiązania stosunku pracy.

Jak wielokrotnie podkreślał Sąd Najwyższy, odmowa pracownika przyjęcia zmienionych warunków pracy, czy płacy, prowadząca do rozwiązania stosunku pracy, może być uznana za współprzyczynę takiego rozwiązania. W wyroku z 01.04.2015r. w sprawie I PK 211/14 Sąd Najwyższy podkreślił, że: „Prawo do odprawy pieniężnej w przypadku rozwiązania stosunku pracy wskutek nieprzyjęcia przez pracownika warunków zaproponowanych mu w wypowiedzeniu zmieniającym przysługuje tylko takiemu pracownikowi, którego stosunek pracy uległ rozwiązaniu wyłącznie z przyczyn niedotyczących tego pracownika. Jeśli więc w wypowiedzeniu zmieniającym pracodawca zaproponuje pracownikowi warunki pracy obiektywnie do przyjęcia (stanowisko odpowiadające kwalifikacjom pracownika i adekwatne dla tego stanowiska wynagrodzenie), to odmowa przyjęcia takich warunków może być potraktowana jako współprzyczyna rozwiązania stosunku pracy, co spowoduje, że odprawa pieniężna temu pracownikowi nie będzie przysługiwała”.

Jednocześnie jednak, m.in. w wyroku z dnia 27.08.2013r. w sprawie II PK 340/12 Sąd Najwyższy podkreślił, że: „Rozwiązanie stosunku pracy z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia, następujące w wyniku odmowy pracownika przyjęcia zaproponowanych przez pracodawcę warunków pracy lub płacy, może być uznane za rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, jeżeli z porównania dotychczasowych i proponowanych warunków wynika, że ich przyjęcie prowadziłoby do poważnych zmian na niekorzyść pracownika - art. 10 ust. 1 ustawy z 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. W konsekwencji pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna, o której stanowi art. 8 tej ustawy. W takiej bowiem sytuacji, rozwiązanie stosunku pracy jest wprawdzie bezpośrednio skutkiem odmowy pracownika przyjęcia proponowanych warunków, lecz jego istotną przyczynę stanowi działanie pracodawcy zmierzające do poważnego pogorszenia warunków pracy lub płacy”.

W realiach przedmiotowej sprawy, Sąd Rejonowy uznał, iż przyjęcie warunków zaproponowanych przez pracodawcę w wypowiedzeniach zmieniających nie prowadziłoby do tak poważnych zmian na niekorzyść powodów, aby odmowa ich przyjęcia nie mogła być uznana za współprzyczynę rozwiązania stosunku pracy powodów.

Należało, zdaniem sądu rejonowego, podkreślić, że zaproponowana zmiana dotyczyła wyłącznie zmiany miejsca wykonywania pracy. Nie były z nią powiązane - a przynajmniej nie znalazło to odzwierciedlenia w oświadczeniu pracodawcy, jakiekolwiek inne „negatywne” zmiany dla powodów jako pracowników.

Zmiana miejsca wykonywania pracy z okolic G. – i to czasami znacznie odległych (B.) – miejsca zamieszkania powoda, na stawy O. B. – odległe od miejsca zamieszkania powodów ok. 15 - 25 km nie stanowiła o ocenie Sądu na tyle poważną zmianę na niekorzyść powodów, aby pozwany pracodawca mógł, powinien liczyć się z możliwością odmowy przez powoda przyjęcia nowych warunków pracy w postaci nowego miejsca pracy.

Sąd Rejonowy pokreślił, że powodowie z uwagi na zakres obowiązków nie wykonywali pracy w jednym miejscu, lecz na obiektach rozsianych na obszarze O. G.. Jak wskazali powodowie, do wcześniejszego miejsca pracy, a raczej miejsc pracy w O. G. dojeżdżali: A. P. „10 minut na stawy, a 15 minut do bazy” /k. 100 akt/, a K. S. „10 minut samochodem, ciągnikiem 15 minut” /k. 101v akt/. Tym samym sama charakterystyka pracy powodów zakładała stałe dojazdy, przemieszczanie się. Zmiana wskazana przez pracodawcę oznaczała, że zamiast 10 -15 minut powodowie do miejsca wykonywania obowiązków będą musieli dojeżdżać (w zależności od wyznaczonego obiektu O. B.) od 15 do 25 km i poświęcać na to dodatkowo – w stosunku do wcześniejszej sytuacji - 15 – 25 minut (w jedną stronę). Jednocześnie pozwany, wbrew twierdzeniom powodów wprost w oświadczeniach złożonych powodom zagwarantował możliwość „codziennego, bezpłatnego używania samochodu służbowego dla celów dojazdów do pracy” (zgodnie z treścią oświadczeń o wypowiedzeniu). Tym samym powodowie mieli zagwarantowany dojazd i to na koszt pracodawcy. Nie bez znaczenia jest fakt, iż uzyskanie możliwości korzystania z samochodu służbowego powodowało, że powodowie byli zwolnieni z obowiązku codziennej dbałości o stan techniczny pojazdu, dokonywanie przeglądów czy napraw. W istocie jest to rozwiązanie korzystniejsze dla pracownika niż możliwość korzystania z samochodu prywatnego, chyba że pracownik oczekuje uzyskiwania dodatkowych dochodów z tzw. kilometrówki, przekraczających faktyczne koszty eksploatacyjne.

Biorąc pod uwagę treść zeznań powodów, uzasadnione, zdaniem sądu Rejonowego, jest przyjęcie, że to nie względy rodzinne, lecz brak zgody pozwanego na korzystanie przez powodów z samochodów prywatnych na dojazdy do nowego miejsca pracy była jedną z dwóch faktycznych przyczyn odmowy przyjęcia nowych warunków. Jak zeznał powód A. P.: „ja zgadzałem się na pracę w nowym miejscu pod warunkiem, że pracodawca będzie pokrywał koszty dojazdu samochodem prywatnym (…)”, dodając, że „jakbym miał gwarancję, że będę miał ten samochód służbowy do końca trwania mojej pracy to prawdopodobnie przyjąłbym te warunki” /k. 100v akt/. Z kolei powód K. S. zeznał, że „my chcieliśmy jeździć samochodami prywatnymi (…) chcieliśmy, żeby to było w ramach delegacji” /k. 100 akt./

Należy przy tym wskazać, co potwierdzili zarówno powodowie, jak i pozwany oraz przesłuchani świadkowie, że pracodawca nie był rygorystyczny, jeżeli chodzi o czas i godziny pracy. Jak wskazał K. S. „można powiedzieć, że to był taki nienormowany czas pracy. Jak się skończyło pracę to się szło do domu, potem się szło wieczorem do pracy. To nie było tak, ze zawsze 8 godzin” /k. 70v akt/. Nie ulega wątpliwości. Że pracodawca nie chciał „pozbyć się” powodów, w sytuacjach tego wymagających „szedł na rękę” pracownikom. Jak wskazał powód K. S. „nie było problemów z wcześniejszym zwalnianiem się w razie osobistej potrzeby” /k. 101 akt/. Tym samym w razie nagłych zdarzeń, konieczności opieki nad członkami rodziny, powodowie bez wątpienia mogliby liczyć na zrozumienie i pomoc pracodawcy.

Należy przy tym podkreślić, że choć powodowie w pozwie wskazywali, że pozwany podjął „prowizoryczne i niezadawalające” formy rekompensaty zmiany warunków pracy, to jak zeznał powód K. S.: „bez względu na to, co by pracodawca zaproponował, to i tak bym tego nie przyjął” /101 akt/.

Tym samym na decyzję powoda o odmowie przyjęcia nowych warunków nie miały wpływu jakiekolwiek starania pozwanego pracodawcy.

W ocenie Sądu Rejonowego wiedza powodów o objęciu pracowników pozwanego regulacjami Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe z dnia 29 stycznia 1998r. między innymi dotyczącymi odpraw – o czym dowiedzieli się, zgodnie ze złożonymi oświadczeniami 24 kwietnia 2017r., w znacznym stopniu przyczyniła się do podjęcia decyzji o odmowie przyjęcia zmienionych warunków.

W takiej sytuacji należało uznać, że odmowa powodów przyjęcia zmienionych warunków pracy, stanowiła współprzyczynę rozwiązania stosunku pracy łączącego strony.

Tym samym nie spełniony został warunek wskazany art. 10 ust. 1 ww. ustawy do uzyskania przez pracownika uprawnienia do otrzymania odprawy przewidzianej w art. 8 ust. 1 pkt 1- 3 ww. ustawy.

W konsekwencji również nie został spełniony warunek przyznania odprawy zgodnie z §34a lit. 1b Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe z dnia 29 stycznia 1998r. w brzmieniu wynikającym z protokołu dodatkowego nr 26 z 20 marca 2017r. Choć w tym przypadku zapis §34a lit 1 b nie zawiera, odmiennie niż przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy określenia „wyłącznych”, to z kontekstu zapisów ww. Układu należy uznać, że warunkiem przyznania odprawy wskazanej w ww. zapisach jest brak przyczyn rozwiązania stosunku pracy leżących po stronie pracownika.

W punkcie II wyroku, Sąd Rejonowy w oparciu o przepis art. 102 k.p.c. oraz art. 97 w zw. z 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. nr 167, poz. 1398 ze zm. ) nie obciążył powodów kosztami procesu. W ocenie Sądu skomplikowana materia dotycząca problematyki uznawania odmowy przyjęcia zmienionych warunków pracy jako współprzyczyny rozwiązania stosunku pracy, mogła spowodować, że powodowie błędnie przyjęli zasadność swoich roszczeń, decydując się na wniesienie pozwów. W ocenie Sądu, obciążenie powodów znacznymi kosztami procesu, biorąc pod uwagę ich obecną sytuację osobistą i zawodową byłoby w zaistniałej sytuacji sprzeczne z zasadami słuszności i nadmiernie ich obciążało.

Apelację od powyższego wyroku wywiedli powodowie i zaskarżając wyrok w całości wnieśli o jego zmianę i uwzględnienie ich żądań, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji.

Skarżący zarzucili wyrokowi:

1.naruszenie prawa materialnego w postaci art. 8 ust. ł pkt 2 w związku z art. 10 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. 2015, poz. 192.; dalej: ustawa o zwolnieniach grupowych) oraz §34a 1bPonad zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe zawartego dnia 29 styczna 1998 r. i wpisanego do Rejestru Ponadzakładowych Układów Zbiorowych Pracy pod numerem U-XLIII - po zmianach wprowadzonych protokołem dodatkowym nr poprzez jego niezastosowanie uznając wystąpienie współprzyczyny po stronie powodów w odmowie przyjęcia zmienionych warunków pracy, co skutkowało oddaleniem powództwa z uwagi na nie spełnienie warunku do otrzymania odpraw pieniężnych, mimo że przesłanki ustawowe zostały spełnione.

2. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał istotny wpływ na treść tego orzeczenia poprzez przyjęcie, że przyczyną odmowy przyjęcia zmienionych warunków pracy była wiedza dotycząca regulacji Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Praca (dot. odpraw) podczas gdy powodowie nabyli te wiedzę dopiero 24.04.2017 r. (zgodnie z oświadczeniem przekazanym przez pracodawcę a swój brak zgody na zmianę wyraził już 20.03.2018 r. podając tę samą od początku zaistniałych zdarzeń do końca postępowania sądowego przyczynę - „ze względu na odległość, czas oraz sytuacja rodzinna (choroba matki) nie pozwala mu na takie dojazdy, podczas gdy to zachowanie pozwanego zdeterminowane było wiedzą o regulacjach dot. wysokości należnych odpraw.

3. Błąd w ustaleniach faktycznych, poprzez uznanie, że proponowana zmiana miejsca pracy z O. G. na B. to wyłącznie wydłużenie dojazdu o 15- 25 minut, co pozostaje w sprzeczności z materiałem dowodowym mając na względzie specyfikę dotychczasowej pracy, elastyczności i obowiązków służbowych a także przemieszczanie się w ramach godzin pracy w związku z obowiązkami np. sezonowych odłowów.

4. Sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału w sprawie, poprzez całkowite pominięcie przy ocenie przyczyn odmowy przyjęcia zmienionych warunków osobistych względów I wieloletniego związania ze stałym miejscem pracy - na oraz pozorność działań pracodawcy w kontekście zrekompensowania negatywnych skutków odległości i czasu prywatnego poświęconego na codzienne dojazdy.

5. Sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału w sprawie, poprzez całkowite pominięcie wskazywanych przez świadków obiektywnych okoliczności nieprzyjęci zaproponowanych warunków - niezadawalającej propozycji używania samochodu służbowego, oraz twierdzeń, że pracodawca mógł przypuszczać że powodowie zmienionych warunków nie przyjmą, co świadczy o zamiarze rozwiązania stosunku pracy z wyłącznej winy pracodawcy.

6. Naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów wyrażającą się w przyjęciu, że zmienione warunki pracy nie stanowiły istotnej zmiany na niekorzyść powoda, a odmowa przyjęcia mogła być uznana za współprzyczynę rozwiązania stosunku pracy.

W uzasadnieniu apelacji znalazło się rozwinięcie podniesionych zarzutów.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji powodów i nie obciążanie ich kosztami procesu.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje

Apelacje powodów okazały się bezzasadne.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń, i trafne, odpowiadające prawu rozstrzygnięcie. Logicznie uzasadnił swoje stanowisko wydał. Nie naruszył przy tym przepisów prawa procesowego. W związku z tym, wobec pełnej aprobaty dla ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd Rejonowy i oddalenia apelacji na podstawie materiału dowodowego zebranego w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, nie zachodzi potrzeba powtarzania tych ustaleń (por. wyrok SN z dnia 14.02.2013 r., sygn. II CSK 292/12, LEX nr 1318346).

Ocena prawna zawarta w rozstrzygnięciu sądu I instancji obejmująca dokonaną przez ten sąd wykładnię zastosowanych przepisów prawa materialnego nie budzi zastrzeżeń Sądu Okręgowego.

Odnosząc się do zarzutów apelacji podnieść należy, że w żaden sposób nie podważają one prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I instancji.

Zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c., sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Jak stwierdza się w ugruntowanym i aktualnym orzecznictwie, granice swobody sędziego przy ocenie materiału dowodowego wyznaczają trzy czynniki: logiczny (obowiązek wyciągnięcia z materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych), ustawowy (powinność rozważenia całego materiału dowodowego) oraz ideologiczny (psychologiczny), przez który rozumie się świadomość prawną sędziego, kulturę prawną oraz system reguł pozaprawnych i ocen społecznych, do których odsyłają normy prawne. Zarzut przekroczenia swobodnej oceny dowodów, skutkującej błędnymi ustaleniami faktycznymi może być skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykażą przekroczenie swobody sędziowskiej w zakresie któregoś z powyżej wymienionych kryteriów. Do skutecznego postawienia zarzutu naruszenia prawa procesowego (art. 233 § 1 k.p.c.), konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących ocenę dowodów dokonaną przez sąd, określenie, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając, lub zarzucenie sądowi, iż rażąco naruszył zasady logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego wraz w wykazaniem w jaki sposób do tego doszło oraz stwierdzeniem, że uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. przez naruszenie zasady doświadczenia życiowego powinien polegać na tym, że zarzuca się sądowi, że ten wywiódł z danego środka dowodowego jakiś fakt, podczas gdy doświadczenie życiowe uczy, że w takiej sytuacji taki fakt nie zachodzi albo przebiega on odmiennie. Naruszenie zasady logicznego rozumowania ma miejsce głównie wówczas gdy sąd błędnie interpretuje związki zachodzące pomiędzy poszczególnymi faktami, wyciągając ostatecznie z ich całokształtu błędne wnioski. Postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie może zaś polegać na zaprezentowaniu ustalonego przez siebie, na podstawie własnej oceny dowodów stanu faktycznego. Czyli skarżący orzeczenie sądowe, formułując zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie może ograniczyć się do twierdzeń, że z dowodów wynika inny niż ustalony przez sąd stan faktyczny. Jest to bowiem wówczas traktowane jako swobodna, niepoparta jurydycznymi argumentami, dyskusja z sądem. Skarżący musi wykazać, że gdyby sąd drugiej instancji nie naruszył wymienionych w art. 233 § 1 k.p.c. zasad oceny dowodów, to powinien dać wiarę środkom dowodowym przeciwstawnym do dokonanych ustaleń (tak np.: wyroki SA w Warszawie z 04.12.2018 r., sygn. akt V ACa 1541/17, z 10.01.2019 r., sygn. akt I ACa 563/2018).

Sąd Okręgowy w pełni podziela powyższe poglądy, stwierdzając, że strona apelująca nie zdołała skutecznie zakwestionować oceny dowodów przeprowadzonej przez sąd I instancji.

W istocie istota rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie sprowadzała się do rozstrzygnięcia, czy wypowiedzenie warunków pracy i płacy powodom poprzez zmianę ich miejsca wykonywania pracy, było wyłączna przyczyną ustania ich stosunków pracy, czy też do ustania stosunków praczy doszło w wyniku odmowy przyjęcia zaproponowanych nowych warunków pracy.

Sąd Okręgowy w pełni aprobuje stanowisko Sądu Rejonowego w tym względzie. Do rozwiązania stosunków pracy powodów doszło wskutek nieprzyjęcia przez powodów zmienionych, w drodze ich wypowiedzenia, warunków pracy w zakresie miejsca wykonywania pracy. Twierdzenia powodów, że propozycja pozwanego pracodawcy była dla nich nie do przyjęcia, z uwagi na ich znaczne, zasadnicze pogorszenie tych warunków, były gołosłowne i nielogiczne, a poza tym sprzeczne z warunkami wypowiedzenia zaproponowanymi przez pozwanego w oświadczeniach o wypowiedzeniu warunków pracy i płacy. Wydłużenie czasu dojazdu do pracy o kilkanaście minut było w pełni zrekompensowane zagwarantowaniem przez pozwanego nieodpłatnym dowozem powodów do pracy i z pracy. Wobec takiego zapisu w wypowiedzeniu warunków pracy i płacy stało by się to świadczenie istotnym elementem umowy o pracę obu powodów w przypadku przyjęcia tych warunków.

Stanowisko powodów w tym zakresie, pomijając nawet, zeznania świadków, w pełni wynikają z twierdzeń samych powodów, przywołanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Powodowie nie chcieli przyjąć proponowanych warunków bez względu na warunki proponowane przez pozwanego pracodawcę. Powodowie liczyli wyłącznie na odprawy gwarantowane przez ustawę i układ zbiorowy pracy. W ocenie Sądu Okręgowego to był zasadniczy powód odmowy przyjęcia proponowanych warunków pracy. Taki wniosek potwierdzają również okoliczności wskazane przez Są Rejonowy, okoliczności, które nie zostały zakwestionowane w apelacjach powodów, a dotyczące warunków pracy powodów przez cały okres zatrudnienia. Powodowie, w istocie, nie byli rozliczaniu z nominalnego czasu pracy, opuszczali miejsce pracy w przypadku skończenia wyznaczonej pracy, wbrew wywodom apelacji, przed dokonanymi wypowiedzeniami warunków pracy i płacy również nie pracowali w jednym i tym samym miejscu a wykonywali pracę na stawach w różnych miejscach prowadzonej przez pozwanego działalności. Tak więc ich sytuacja w tym zakresie nie ulegała zmianom.

Jak stwierdzono już wyżej apelacja powodów nie zdołała skutecznie podważyć dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny dowodów stąd też ustalony przez Sąd Rejonowy stan faktyczny stanowił podstawę wyrokowania. Stąd też zarzut apelacji naruszenia prawa materialnego, w postaci art. 8 ust. ł pkt 2 w związku z art. 10 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. 2015, poz. 192.; dalej: ustawa o zwolnieniach grupowych) oraz §o34a 1bPonad zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe zawartego dnia 29 styczna 1998 r. i wpisanego do Rejestru Ponadzakładowych Układów Zbiorowych Pracy pod numerem U-XLIII - po zmianach wprowadzonych protokołem dodatkowym nr poprzez jego niezastosowanie uznając wystąpienie współprzyczyny po stronie powodów w odmowie przyjęcia zmienionych warunków pracy, co skutkowało oddaleniem powództwa z uwagi na nie spełnienie warunku do otrzymania odpraw pieniężnych, mimo że przesłanki ustawowe zostały spełnione, okazał się oczywiście nieuzasadniony.

Ustalenie przez Sąd Rejonowy, że do rozwiązania stosunków pracy powodów nie doszło z wyłącznej przyczyny leżącej po stronie pozwanego pracodawcy skutkować musi stwierdzeniem, że Sąd Rejonowy, wbrew zarzutowi apelacji prawidłowo zastosował cytowane wyżej przepisy ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. 2015, poz. 192) oraz Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe zawartego dnia 29 styczna 1998 r., uznając że powodowie nie nabyli prawa do dochodzonych odpraw przez niespełnienie warunku rozwiązania umowy o pracę z przyczyn leżących wyłącznie po stronie pracodawcy.

Biorąc pod uwagę powyższe należało na podstawie art. 385 kpc orzec jak w wyroku.

SSO Hanna Rawska SSO Bogusław Łój SSO Robert Macholak